Xi, geçtiğimiz aylarda, Çin Komünist Partisi'nin 100. yıldönümü için hazırlanan törende, orta halli müreffeh bir toplumun her açıdan gerçekleştirildiğini duyurdu, Tibet'i teftişe gitti, Çin'in ilk uzay istasyonunda çalışan astronotlarla konuştu, Birleşmiş Milletler'in video konferansla gerçekleşen toplantılarına katıldı, ABD Başkanı Joe Biden ve Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'in de aralarında bulunduğu dünya liderleriyle telefonla veya görüntülü olarak görüşmeler gerçekleştirdi.
Gelecek hafta, ÇKP Merkez Komitesi Genel Sekreteri Xi, Parti'nin üst düzey yetkilileriyle yapılacak olan bir genel kurula katılacak. 19. ÇKP Merkez Komitesi'nin altıncı genel kurulunun gündeminde dönüm noktası niteliğinde bir belge bulunuyor. Bu belge, ÇKP'nin 100 yıllık çabalarının sonucundaki büyük başarıları ve tarihi deneyimine dair bir karar niteliği taşıyor.
Dünya çapında çok az sayıda siyasi parti bu kadar uzun bir tarihe ve kesintisiz bir devlet yönetimi dönemine sahip olabildi. ÇKP, 72 yıldır Çin'in iktidar partisi. Şu anda Xi, ÇKP'nin liderliğinin özünü oluşturuyor. Kendisinden önce merkezi kolektif liderlik nesillerinin baş temsilciliğini onlarca yıl boyunca Mao Zedong, Deng Xiaoping, Jiang Zemin ve Hu Jintao yaptı. Xi, 2012 yılının Kasım ayında ÇKP Merkez Komitesi Genel Sekreteri seçildiğinden beri kararlı bir eylem insanı, derin düşünce ve duygulara sahip, bir mirası devralmış olan ama yenilik yapmaya da cesaret edebilen, ileriye dönük bir vizyona sahip ve hiç yorulmadan çalışmaya kendini adamış bir insan olarak görülüyor.
Channel News Asia, kendisinin liderliği altında Çin'in güçlü bir ülke haline gelmekte olduğunu ve şu anda bir güç çağına girmekte olduğunu kaydetti. Bu yeni yolculukta, şüphesiz tarihin yönünü belirleyici ana figür olan Xi, fırsatlar ve zorluklar karşısında Parti'ye nasıl liderlik edecek? Çin'i dünya sahnesinin ortasına nasıl geri taşıyacak? Dünya bugün Xi'yi dokuz yıl önce olduğu gibi yakından izliyor.
HALKLA BİRLİKTE YÜRÜMEK
Xi, Eylül ayında Çin'in kuzeybatısında yer alan Shaanxi eyaletinde bulunan Gaoxigou köyüne yaptığı bir teftiş sırasında ekinlere bakmak ve tarlalarda çalışan köylülerle sohbet etmek için tarım arazilerine gitti. Xi, yereldeki yoksullukla mücadeledeki başarılardan övgüyle söz etti. Gaoxigou bir zamanlar yoksul bir köyken bugünse Parti kadrolarının ve köylülerin sıkı çalışması sayesinde refaha kavuştu.
Xi'nin 1974 yılında partiye katıldığı yer olan Shaanxi eyaletine bağlı Liangjiahe, Gaoxigou'dan yaklaşık 150 km uzakta bulunuyor. 1969 yılında "eğitimli bir genç" olarak Liangjiahe'ye geldiği sırada yalnızca 15 yaşındaydı. Sonraki yedi yılını kırsal Loess Platosu'nda bulunan bu küçük köyde geçirdi; günlük işlerinin sonunda "mağara evi"ne geri döner ve basit bir topraktan yatakta yatardı. Kendisinin en üst göreve yükselişine kadar 38 yıl geçecek ve Parti hiyerarşisinin çeşitli seviyelerinde çok sayıda görev aldı.
Xi, ÇKP'ye katılmasının ardından Liangjiahe'nin Parti sekreteri oldu. Köydeki bir çalışma arkadaşı, Xi'nin meziyetlerinden bahsederken "büyük bir dikkat ve azimle çalıştığını, birçok fikir ürettiğini, insanları ve kadroları birleştirebildiğini" söylemişti. Yoksul köyde geçirdiği dönemdeki anılarını anlatan Xi, en çok istediği şeyin köylülerin "tabaklarında et olmasının" sağlanması olduğunu belirtti.
Xi, içinde bulundukları toplumu evleri gibi gören bu insanların hayatlarını iyileştirmek için kuyular, teraslı tarlalar ve metan üreten çukurların da aralarında olduğu çok sayıda proje başlattı. Bu "basit" projelerin köylülerin hayatları, çalışmaları ve davranışları üzerinde önemli etkisi oldu. Genç Xi, boş zamanlarında elinden geldiği kadar çok kitabı adeta yuttu. Özellikle de Das Kapital'i üç kez okudu; yenilikçi çalışmalar hakkındaki düşüncelerini tam 18 deftere not etti.
Babası Xi Zhongxun, ÇKP merkez liderlerinin ilk nesli arasında bulunuyordu. Xi Jinping, kendisine baba Xi tarafından verilen bilge öğütleri sık sık hatırlattı. Genç yaşından itibaren çok sevilen bir okul kitabından esinlenerek devrim meşalesini taşımaya karar verdi.
Xi, 1975 yılında Beijing'deki prestijli Tsinghua Üniversitesi'nden kabul aldı. Mezuniyetinin ardından, Merkez Askeri Komisyonun genel ofisinde bir süre çalıştıktan sonra 1982 yılında ülkenin kuzeyinde yer alan Hebei eyaletine bağlı bir ilçe olan Zhengding'e tayin edildi. Xi, Zhengding'e taşınmasıyla ilgili anılarını anlatırken, parti tabanında halkın arasında çalışmak için gönüllü olduğunu ve "insanları ebeveynlerini sevdiği gibi sevmek" istediğini söylüyor. Xi'nin siyasi kariyeri kendisini Zhengding'den sonra deniz kenarındaki Fujian ve Zhejiang eyaletlerine ve Shanghai metropolüne götürdü. Gittiği her yerde halkla yakın ilişki kurması dikkat çekiciydi. Zhengding'de hayatını kaybeden dostlarını ve çalışma arkadaşlarını anmak için yürekten yazılar yazdı. Liangjiahe'den bir köylünün tedavi ücretini kendi parasıyla ödedi.
Xi'nin insanlara verdiği değer, çalışmalarının her alanında görülebiliyor. Kendisinin Zhejiang'daki çalışma arkadaşlarından biri olan Zhang Hongming, eyaleti tayfun vurduğunda Xi'nin tavrını ve çalışma etiğini hala anımsıyor. Zhang, Xi'nin verdiği talimatlarda, "Yaptığımız on tahliyeden dokuzu boşuna olsa bile insanların mutlak güvenliğini sağlamak için bunu yapmamız gerekiyor" dediğini anlatıyor. Shanghai'daki Pudong bölgesinde yer alan Çin Yönetici Liderlik Akademisi'nden Profesör Liu Jingbei, Xi'nin insan merkezli felsefesinin, Kovid-19 salgınında insanların hayatlarını ne pahasına olursa olsun kurtarmak için sonuna kadar her türlü çabanın gösterilmesine dair emrinin sebebini açıkladığını söyledi.
Xi, 2007 yılında ÇKP Merkez Komitesi Siyasi Bürosu Daimi Komitesi'nde yer almak için Beijing'e döndü ve ardından Çin'in cumhurbaşkanı yardımcısı olarak Parti yapılanması, örgütsel çalışmalar, Hong Kong ve Makao meseleleri ile 2008 Beijing Olimpiyatları'nın hazırlıkları gibi alanlarda sorumluluk üstlendi. Xi, 59 yaşına geldiğinde, 2012 yılının Kasım ayında Parti'nin en üst seviyesine yükseldi. Yaklaşık bir ay sonra, kışın soğuğuna rağmen Hebei'deki yoksul köylüleri ziyaret eden Xi, onlarla oturup, yeterli yiyecekleri ve kış boyunca ısınmak için yeterli örtü ve kömürleri olup olmadığını sormuş, bazı köylülerin hala geçim derdi içinde olduğunu görünce kalbinin sıkıştığını söylemişti.
PARTİ'Yİ GÜÇLENDİRMEK
2021 yılı aynı zamanda, Xi'nin imzasını attığı Çin tarihindeki en kapsamlı yolsuzlukla mücadele kampanyasının da dokuzuncu yılı ve kampanyada yavaşlama belirtisi de görülmüyor. Bu sene finans sektöründeki 20'den fazla üst düzey yetkili ve yönetici ceza aldı ya da soruşturmadan geçti. Geçtiğimiz yaklaşık 30 gün içinde, merkezi hükümetin kolluk kuvvetlerinde bakanlık düzeyinde bulunan eski bir yetkili soruşturulurken bir diğeri de cezalandırıldı.
Xi'nin ÇKP Merkez Komitesi'nin genel sekreteri seçildiği dönemde, Çin zaten dünyanın en büyük ikinci ekonomisi durumundaydı. Fakat iç zorluklarla karşı karşıya kaldı. Xi, "Tecrübeler, eğer yolsuzluğun yayılmasına izin verilirse, bunun sonunda bir partinin yok olmasına ve bir hükümetin düşmesine yol açacağını kanıtlıyor" diye uyardı.
Geçen dokuz yıl içinde, ÇKP Merkez Komitesi Siyasi Bürosu Daimi Komitesi'nin eski bir üyesi ve Merkezi Askeri Komisyonun iki eski başkan yardımcısı da dahil olmak üzere, bakanlık düzeyinde veya üzerinde 400'den fazla yetkili ceza aldı ya da soruşturma geçirdi. 2014 yılından 2020 yılına kadar, 120'den fazla ülke ve bölgeden 8.300'den fazla kaçak da ülkesine geri gönderildi. Yabancı medyada yer alan bir başyazıda, "Xi, kritik bir anda durumu tersine çevirdi" dendi. "İktidarı sistemli kontrollerin kafesinde tutma" amacı doğrultusunda çaba harcanmasını emreden Xi, Ulusal Denetleme Komisyonu'nun kurulmasına öncülük etti. Denetim reformunun sonrasında tüm kamu sektörü çalışanları denetim altına alındı.
Xi, ÇKP Merkez Komitesi Genel Sekreteri olarak yaklaşık 200 parti içi düzenlemeyi formüle ve revize etme çabalarına öncülük etti. Ayrıca Parti üyelerinin ideallerini ve inançlarını güçlendirmek, etkili ve birlik içinde hareket etmelerini sağlamak amacıyla Parti çapında beş eğitim kampanyası başlattı. Xi, parti içi demokrasiye de çok önem veriyor. Artık talep üzerine hazırlanan yorumlar tüm Parti ulusal kongre raporlarını, genel kurul oturumlarında gözden geçirilen belgeleri ve önemli Parti belgelerini, kararları ve reform politikalarını etkiliyor. Bu yılın Haziran ayına kadar, ÇKP üyelerinin sayısı 95 milyona, bir başka deyişle Almanya'nın nüfusundan 10 milyon fazla kişiye ulaştı. Çin araştırma uzmanları, Parti'nin daha disiplinli, katıksız ve güçlü hale geldiğini söylüyor.
Çin gözlemcisi Neil Thomas, Xi Jinping'in ÇKP içinde şu anda her zamankinden daha çok destek aldığını söyledi. 2016 yılında düzenlenen 18. ÇKP Merkez Komitesi'nin altıncı genel kurulu, Xi'nin statüsünü, ÇKP Merkez Komitesi'nin ve tüm Parti'nin özü olarak belirledi.
Güçlü bir liderlik özü olmadan tüm Parti'nin iradesini birleştirmek veya tüm etnik gruplardan insanlar arasında dayanışma ve birliği inşa etmek ÇKP için zor olabilirdi. ÇKP Merkez Komitesi'ne bağlı Parti Tarihi ve Literatürü Enstitüsü'nün araştırma görevlisi Wang Junwei, Parti'nin böyle bir durumda hiçbir şey elde edemeyeceğini veya "çok sayıda yeni tarihi özelliklere sahip büyük mücadelelerinden" hiçbirini başaramayacağını söyledi.
2017 yılının Ekim ayında, Xi Jinping'in Yeni Bir Çağ için Çin Karakterli Sosyalizm Düşüncesi, ÇKP 19. Ulusal Kongresi'nde resmen oluşturuldu. Bu düşünce, ÇKP Anayasası ve Çin Anayasası'nda yer aldı. ÇKP Merkez Komitesi Parti Okulu'ndaki (Ulusal Yönetim Akademisi) Profesör Xin Ming, Mao Zedong ve Deng Xiaoping gibi, Xi'nin de Marksizm'in Çin bağlamına uyarlanışını ileriye götürdüğünü ve bu bağlamda kalmasını sağladığını söyledi.
ÇİN'İ GÜÇLÜ HALE GETİRMEK
Çin, 1840 Afyon Savaşı'ndan sonra yavaş yavaş yarı-sömürge ve yarı feodal bir toplum durumuna getirildi. Yabancı güçler tarafından zorbalığa uğradı, yoksulluk ve güçsüzlüğün acısını yaşadı. Xi tarihin bu bölümünü anlatırken, "Ne kadar büyük bir aşağılanma! Çin o zamanlar ayaklar altına alınmıştı" dedi. ÇKP, 1921 yılında bu durumu değiştirmek için kuruldu.
ÇKP Merkez Komitesi'nin Parti Okulu'nda (Ulusal Yönetim Akademisi) profesör olan Han Qingxiang'a göre, ulusal canlanma arayışının -1921 yılında Parti'nin kurulması; 1949 yılında Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulması; 1978 yılında başlatılan reform ve dışa açılma; 2012 yılında düzenlenen 18. ÇKP Ulusal Kongresi'nden sonraki yeni dönem- şeklinde dört kritik dönüm noktası bulunuyor.
ÇKP Merkez Komitesi Genel Sekreteri olarak seçilmesinden iki hafta sonra Xi, Çin'in Ulusal Canlanma Rüyası'nı ortaya attı. 1911 Devrimi'nin 110. yıldönümünü için Ekim ayında düzenlenen bir etkinlikte Xi, 35 dakikalık konuşmasında 25 kez "canlanma" kelimesini kullandı ve bu kendisinin en çok vurguladığı mesajlardan biri haline geldi.
Xi, canlanmanın hem stratejik tasarım hem de çok çalışma gerektirdiğine inanıyor. Bir eylem insanı olan Xi liderliği ele aldı. Sadece 2019 yılında 500'den fazla önemli etkinlikte yer aldı. O yılki çalışma programı yaklaşık 30 hafta sonunu kapsıyordu. Büyük reform planlarının her bir taslağını bizzat gözden geçirdi. Xi'nin kendine ayıracak zamanı çok az olsa da yüzmek için zaman bulmayı başarıyor. Yüzme alışkanlığı ve gençliği boyunca fiziksel işlerde çalışmış olması, Parti, hükümet ve ordunun işleriyle ilgilenmek için yeterli dayanıklılığa sahip olmasını sağlıyor. Daha da önemlisi, misyon duygusu kendisine güç veriyor. Xi, "Mutluluk çok çalışarak elde edilir" diyor.
Sık sık çiftlikleri, balıkçı köylerini, çiftçi evlerini, küçük lokantaları, süpermarketleri, fabrika ve atölyeleri, laboratuvarları, hastaneleri ve okulları ziyaret eden Xi, ilk elden bilgi alabilmek için kırsaldaki domuz ahırlarını ve tuvaletleri bile denetliyor.
Xi'nin Zhejiang eyaletindeki eski meslektaşı Zhang Mengjin, "Xi günlük bilgiye yeterince ulaşıyor, bu yüzden de onu yalanlarla ya da övünerek kandırmak imkansız hale geliyor. Ona rapor verirken dürüst olmak zorundayız" dedi. Xi, son dokuz yılda sayısız engel ve kriz karşısında sınavı geçti.
2015 yılının başlarında Yemen kaosa sürüklenirken, mahsur kalmış yüzlerce Çin vatandaşını tahliye etmek için donanmayı yönlendirdi. Amerika Birleşik Devletleri Çin'e karşı ticaret savaşı başlattığında, stratejisini ülkesinin ticaret savaşı istemediği ancak böyle bir ticaret savaşından da korkmadığı ve gerekirse savaşacağı ilkesi üzerine geliştirdi. Diyaloğu ve işbirliğini güçlendirmenin iki ülke için de tek doğru seçim olduğunu söyleyen Xi, "Pasifik Okyanusu'nun enginliği, iki büyük ülke olan Çin ve ABD için yeterli alana sahip" dedi.
Xi, Diaoyu Adaları sularında düzenli devriyeler yapmak, sözde Güney Çin Denizi tahkimini savuşturmak ve Çin-Hindistan sınır çatışmalarına çözüm bulmaktan, yurtdışında yasadışı şekilde gözaltına alınan Çinlilerin geri dönüşünü kolaylaştırmaya kadar uzanan çeşitli konularda stratejik ve taktik planlamaya öncülük etti ve gerektiğinde de bizzat kendisi müdahale etti.
Hong Kong 2019 yılında toplumsal olaylarla sarsıldığında, çabaları "tek ülke, iki sistem" davasını korumaya yönlendiren Xi, "renkli devrimi" başlatmaya yönelik girişimleri ezdi. 2020 Çin Yeni Yılı'nın arifesinde, Kovid-19 salgını şenliklere gölge düşürdüğünde Xi, uykusuz bir gece geçirdi. Ertesi gün, ülkenin salgınla mücadelesini masaya yatırmak için Parti liderlerini toplantıya çağırdı. Xi, toplantı öncesinde Hubei ve Wuhan'daki insanların hareketlerini ve bölgeden çıkış yollarına getirilen kısıtlamaları artırma kararı almıştı. Aradan geçen zaman, bu katı yaklaşımın neden tek geçerli seçenek olduğunu gösterdi.
Xi, "siyah kuğu" ve "gri gergedan" ifadelerini Parti diline soktu. Parti Okulu profesörü Han, risk önleme ve riski etkisiz hale getirmeyi yeni dönemin önemli bir özelliği olarak tanımladı. Yabancı bir politikacının sorusunu yanıtlayan Xi, "Böyle büyük bir ülkeyi yönetmek gerçekten de büyük bir sorumluluk ve zorlu bir görev" demiş ve şöyle devam etmişti: "Özveri sahibi olmaya ve kendimi Çin'in kalkınmasına adamaya hazırım. İnsanları hayal kırıklığına uğratmayacağım."
ÇIĞIR AÇAN YENİ REFORMLAR
Xi, ÇKP Merkez Komitesi Genel Sekreteri olarak göreve başladığında, 30 yılı aşkın reform ve dışa açılma sürecinin sonrasında Çin'in gücü önemli derecede artmış durumdaydı. Yine de sorunlar yok değildi ve başta, ekonomi üzerindeki aşağı yönlü baskı, servet eşitsizlikleri, çevresel zararlar ve sosyal gerilim geliyordu. Reformlar da bir miktar dirençle karşılaştı. Daha bilimsel, üst düzey bir yaklaşıma ihtiyaç duyuluyordu. Xi, herkes için yenilikçi, koordinasyon içinde, yeşil ve açık bir gelişme yoluyla karakterize edilen bir Çin yenileştirme modeli tasarladı.
Gözlemciler, bu kalkınma vizyonunun, sosyalist Çin'i, ekolojik zarar pahasına yaygın ve verimsiz büyümeye dayanan bir kalkınma tuzağından çıkarmayı, ülkeyi yüksek kaliteli kalkınmaya yönlendirmeyi ve zenginlerin daha zengin, fakirlerinse daha fakir olduğu bir durumdan kaçınmayı amaçladığını belirtiyor.
Eski bir merkezi liderlik grubu olan genel reformu derinleştirme merkezi komisyonunun başkanı olarak Xi, Deng Xiaoping'in reformunu ilerleterek dışa açılmayı sürdürürken bir yandan da çığır açan bir dizi reform başlattı. Reform, arazi kullanım politikaları, devlete ait firmalarda Parti yapılanması, yargı usulü, aile planlaması, bütçe ve vergi politikaları, emlak piyasası, bilim ve teknoloji ile tekelleşmeyle mücadeleyi kapsayan çok farklı alanlara ulaştı. Her şeyden önce bir reform önlemi öne çıkıyor: Çin'in uzun vadeli kalkınmasını ve istikrarını doğrudan etkileyen kurumların yenileştirilmesi. Bunun özünde, Çin karakterli sosyalizmi desteklemek, geliştirmek ve Çin'in yönetim sistemi ve kapasitesini yenileştirmek bulunuyor. Reformlar bazen büyük zorluklarla karşılaştı. Bazen anlaşmazlıkları gidermek ve engelleri ortadan kaldırmak için son sözü Xi'nin kendisi söylemek zorunda kaldı.
Xi, 18. ÇKP Merkez Komitesi'nin üçüncü genel oturumunun belgesini hazırlamakla görevli bir gruba başkanlık etti. Belgenin odağında genel reformu derinleştirmek vardı. Taslak hazırlama ve değerlendirme çalışmalarına katılan yetkililer ve uzmanlar, Xi'nin şahsen araştırma yürütüp kararlar alarak çok sayıda atılımı kolaylaştırdığını kaydetti. Örneğin, yeni bir önerme olan "piyasanın kaynak tahsisinde belirleyici rolü oynamasına izin verilmesi" Xi'nin aldığı çok önemli bir karardan kaynaklanıyordu. Süreci yakından izleyen bir kaynak, "Genel Sekreter Xi'nin kararlılığı olmadan çok sayıdaki büyük reformu hayata geçirmek imkansızdı" dedi.
Xi, çevresel zararı tersine çevirmek için çevreyi kirleten fabrikaların sorunları çözmesini veya kapatılmasını istedi. Çin'in en uzun nehri Yangtze'yi korumak için 10 yıl boyunca uygulanacak balıkçılık yasağını hayata geçirdi. Dev pandaların, kalkık burunlu maymunların ve birçok başka nadir yabani hayvanın yaşam alanı olan Qinling Dağları'nda yasadışı olarak inşa edilmiş villaların yıkılması için altı talimat verdi.
Çok sayıda Çinli için çevresel ilerleme açık bir şekilde görülüyor. 2020 yılında, il düzeyi ve üzerindeki kentlerde hava kalitesi iyi olan günlerin oranı yüzde 87'ydi. Nispeten iyi kalitedeki yüzey sularının oranı yüzde yüzde 83,4'e yükseldi. Sonuç olarak, Çinlilerin yüzde 89,5'i çevredeki değişimden memnun kaldı.
Reformlar Çin'i daha da açık hale getirdi. 2013 yılında, ilk pilot serbest ticaret bölgesi Shanghai'da kuruldu. Şimdi bu tür bölgelerin sayısı, yaklaşık olarak küçük bir Avrupa ülkesi büyüklüğündeki Hainan Adası'nın tamamı da dahil 21'e çıktı. Çin'in yabancı yatırım için oluşturduğu negatif liste daha da kısaltıldı. Bazı ülkeler ticaretin önüne engeller çıkarmayı tercih ederken Çin çok sayıda küresel ticaret ve yatırım fuarına ev sahipliği yaptı. Xi, ülke çapındaki pek çok ulusal fuardan biri olan Çin Uluslararası İthalat Fuarı'nı bizzat başlattı. Çin Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık'ın onaylanmasının da başını çekti. Çin, 2020 yılının sonu itibarıyla yedi yılı aşkın bir sürede 2.485 reform planını uygulamaya koydu. Xi, ÇKP 18. Merkez Komitesi'nin üçüncü genel oturumunda belirlenen hedeflerin ve görevlerin esasen planlandığı gibi gerçekleştirildiğini duyurdu.
Çin'in GSYİH'si 2013 yılından 2020'ye kadar her yıl ortalama yüzde 6,3'ün üzerinde büyüyerek, dünya ekonomik büyümesine uzun yıllar boyunca yaklaşık yüzde 30'dan fazla katkıda bulundu. Çin'in GSYİH'si 2020'de 100 trilyon yuan eşiğini ya da başka bir deyişle ABD'ninkinin yaklaşık onda yedisini aştı.
Parti tarihi araştırmacısı Liu Ronggang, şimdiye kadar, yeni dönemde en etkileyici başarının "ilk yüzüncü yıl hedefinin", yani orta halli müreffeh bir toplum inşa edilmesinin her açıdan gerçekleştirilmesi olduğunu söyledi.Orta halli müreffeh ya da Çince'deki "Xiaokang" terimi, eski Çin'in Şarkılar Kitabı'ndan geliyor. Çin halkının binlerce yıldır değer verdiği varlıklı yaşam isteğini temsil ediyor. Ülke, ölçek olarak dünyanın en kapsamlı sosyal güvenlik sistemine ve en büyük orta gelir grubuna sahip bulunuyor. Aşırı yoksulluk kesin bir şekilde sona erdi. Son dokuz yılda, yaklaşık 100 milyon insan aşırı yoksulluktan kurtarıldı.
Xi, Parti üyelerine ve yetkililerine, yoksulluğu yerinde önleme tedbirlerinin hayata geçirilmesi için yoksul köylerde görevlendirilmelerini emretti. Xi, ülkenin en yoksul 14 bölgesinin her birini şahsen ziyaret etti. Aşırı yoksulluğu ortadan kaldırmak, bir savaşa benzetildi. Gerçekten de bu mücadelede düşen kahramanlar oldu ve görev sırasında 1.800'den fazla insan hayatını kaybetti. 2021 yılında Çin, Küresel İnovasyon Endeksi'nde Japonya, İsrail ve Kanada'yı geçerek 12. sırada yer aldı. Çin aynı zamanda doğrudan yabancı yatırımların en büyük alıcısı ve dünyanın 1 numaralı tüketici pazarı oldu.
Xi silahlı kuvvetlerde de kapsamlı bir reform yaptı. Mao Zedong tarafından kurulan "Parti silaha komuta eder" ilkesini yineleyen Xi, ordunun liderlik ve komuta sistemi, büyüklüğü, yapısı ve kuvvet bileşiminde bir dizi reform başlattı. Ordunun savaşa hazır olmasını istedi.Askeri üsleri düzenli olarak denetledi. Çin'in ilk yerli üretim uçak gemisine ve yeni nesil nükleer enerjili denizaltısına bindi.
Avusturyalı bir hukuk akademisyeni ve sinolog olan Gerd Kaminski, ÇKP'nin 18. Ulusal Kongresi'nden sonra Çin'in kendine has özelliklerinin, yönetim felsefesi de dahil olmak üzere Çin'in gelişiminin tüm önemli alanlarında gitgide daha güçlü bir şekilde yol gösterici ilke haline geldiğini belirtti. Han Qingxiang böyle bir süreçte Xi Jinping'in Yeni Bir Çağ için Çin Karakterli Sosyalizm Düşüncesi'nin testi geçtiğini belirterek "Ulusal canlanmanın tarihsel seyrini etkili bir şekilde yönlendirdiğini ve tüm dünyayı etkilediğini" söyledi.
KÜRESEL TOPLUMA KATKI
Xi, Çin'in küresel toplumla yakın ilişkiler kurma ve küresel topluma katkıda bulunma çabalarının ön saflarında yer aldı. Kovid-19 pandemisi ortaya çıkmadan önce yaptığı 41 turda 69 ülkeyi ziyaret eden ve Davos'taki Dünya Ekonomik Forumu'na katılan ilk Çin Cumhurbaşkanı olan Xi, yurtdışı ziyaretlerine bu kadar çok zaman harcamanın bir "lüks" olarak görülebileceğini ama kendisinin bunu "değerli" gördüğünü söyledi.
Xi'nin yurtdışı ziyaretleri sırasındaki programları genellikle çok yoğun olup gece yarılarına kadar sürebilmektedir hatta bir doğum gününü bir yurtdışı gezisi sırasında geçirmiştir. Xi, "Çinli komünistler olarak yaptığımız her şey, Çin halkının yaşamını iyileştirmek, Çin ulusunu yenilemek, insanlık için barışı ve kalkınmayı desteklemek içindir" dedi.
İstanbul'da yaşayan bilim insanı Altay Atlı, Xi'nin liderliğinde Çin'in ekonomik veya diplomatik uluslararası ilişkilere katılımındaki dönüşümünün altını çiziyor ve tüm dünyanın küresel etkiye sahip büyük bir ülkenin ortaya çıkışına şahit olduğunu kaydediyor.
Xi, "Pek çok sorunlarla dolu dünya çok büyüktür. Bütün bunların üstesinden gelebilmek, Çin'in çözüm yöntemlerini duymadan, Çin'in desteğini almadan ve Çin'i dışarda tutarak başarmak mümkün değildir' dedi. Xi, 2013'te "insanlık için ortak bir geleceğe sahip bir topluluk inşa etme" fikrini gündeme getirdi. Vizyonu hakkında açıklamalarda bulunan Xi, uluslararası toplumun ortaklığı, güvenliği, büyümeyi, medeniyetler arası alışverişi ve sağlam bir ekosistem oluşturmayı desteklemesi gerektiğini öne sürerek bir Çin atasözünü hatırlattı: "Dikkate alınacak olan çıkarlar, herkesin çıkarı olmalı."
İnsanlık için ortak geleceğe sahip olan bir topluluk fikrinin mükemmel bir kökeni vardır. Siyaset bilimciler, bu düşüncenin Marksist "toplumun özgür gelişiminin her bireyin özgür gelişiminin koşuluna bağlı olduğu bir birlik" fikri ile Çin'in "uyum" idealini benimsediğini belirtiyor. Bu, Mao Zedong'un "Üç Dünya Teorisi" ve Deng Xiaoping'in "dünyanın iki ana teması olarak barış ve kalkınma" önermesi sonrasında, ÇKP tarafından dış ilişkiler konusunda öne sürülen en son önermedir.
Uluslararası toplumun tepkisi olumlu oldu. Xi, vizyonunu 2017 yılının Ocak ayında Birleşmiş Milletler'in Cenevre'deki merkezi olan Milletler Sarayı'nda sunduğunda, dünyanın dört bir yanından gelen politikacılar, diplomatlar ve ünlüler Xi'nin sözlerini en az 30 defa alkışlarla kestiler.
Xi, bu vizyon çerçevesinde, karşılıklı yarar sağlayan işbirliğine ve global yönetişim içinde tartışma ve işbirliği yoluyla ortak büyüme sağlama ilkesine dayanan yeni bir uluslararası ilişkiler yaklaşımı önerdi. Xi, "Hangi tür uluslararası düzen ve yönetim sistemi hem dünya için hem de tüm ülkelerin insanları için en uygundur? Bu, bir tek ülke ya da birkaç ülke tarafından değil, tüm ülkelerin istişaresiyle karar verilmesi gereken bir şeydir" dedi. Xi'nin savunduğu gibi, aynı ilke, büyük ülkeler arasındaki ilişkilerde genel istikrar ve dengeli kalkınmayı içeren bir çerçeve için de geçerlidir. Xi, pek çok kez, ulusların diyaloğu devam ettirmeleri ve birbirlerine samimiyetle davranmaları halinde "Tukidides tuzağı"ndan kaçınılabileceklerini vurguladı.
2019 itibarıyla, 180 ülkenin Çin ile diplomatik ilişkisi bulunuyordu ki bu, Batı'dan gelen blokaj nedeniyle 1950'lerde yaklaşık 30 olan sayıya göre keskin bir artışa işaret ediyor. Son birkaç yıl içinde, Orta Amerika ve Pasifik Bölgesi'nde bulunan beş ülke, Çin ile diplomatik ilişki kurdu ya da yeniden başlattı. Xi, "Dünyanın her köşesinde dostlarımız var" dedi.
Xi, görevinden ayrılan Almanya Şansölyesi Angela Merkel ile Ekim ayında video bağlantısı aracılığıyla bir araya geldiğinde onu eski bir dost olarak nitelendirdi: "Çin halkı dostluğa büyük önem verir; eski dostları unutmayacağız ve kapıyı her zaman sizin için açık tutacağız."dedi. Xi, dünyaya insanlık için ortak bir geleceğe sahip topluluk inşa etmeye dair ilk çağrısını yaptığı aynı yıl içinde Kuşak ve Yol Girişimi'ni (BRI) de önerdi. 2021 yılının Ağustos ayına kadar, yaklaşık 172 ülke ve uluslararası kuruluş, bu kapsamda Çin ile 200'den fazla işbirliği belgesi imzaladı. Dünya Bankası'na ait bir rapora göre, BRI projeleri dünya genelinde 7,6 milyon insanı aşırı yoksulluktan ve 32 milyon insanı da orta derecede yoksulluktan kurtarabilir. Xi, Yunanistan'daki Pire Limanı, Sırbistan'daki Smederevo çelik tesisi ve Belarus'un başkenti Minsk'teki Çin-Belarus Endüstri Parkı'nın da aralarında olduğu çok sayıda BRI projesini bizzat ziyaret etti.
Bununla birlikte, küresel kalkınmanın çevre pahasına gerçekleşmemesi gerekiyor. Xi 2020 yılında dünyaya Çin'in 2030 yılından önce karbondioksit emisyonlarını zirveye çıkaracağını ve 2060 yılından önce karbon nötrlüğüne ulaşacağını duyurarak açık bir şekilde kararlılık gösterdiğinin işaretini verdi. Eski Avustralya Başbakanı Kevin Rudd, "Dünya, iklim değişikliği ile mücadeleye katkısı için Çin'e teşekkür etmeli" dedi. Rudd, dört yıl önce Xi'nin Paris Anlaşması'na Çin'in güçlü desteğini sunduğunu ve Çin'in bu desteği olmasaydı Paris Anlaşması'nın şimdi olduğu durumda olmayacağını sözlerine ekledi.
Xi'nin yardım eli sunmaya yönelik taahhüdü, sadece çevre ve kalkınma konuları ile sınırlı değil. Çin bugün, nükleer silahların yayılmasından pandemi ile mücadeleye kadar küresel ve bölgesel parlama noktalarını ele almada hayati bir güç konumunda yer almaktadır. Xi "Bizim 'boş vermek' yerine 'el ele' vermeye ihtiyacımız var. 'Duvarları yükseltmek' değil, 'duvarları yıkmak' gerekiyor" dedi.
Afganistan'daki ABD birliklerinin birkaç ay önce aniden geri çekilmesi ülkede huzursuzluğu tetiklediğinde Xi, Afganistan'ın istikrara geçişine destek olmak, ülke ile bağlantı kurmak ve Afgan halkına yardım etmek amacıyla Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile bir telefon görüşmesi yaptı ve Shanghai İşbirliği Örgütü üyeleriyle video bağlantısı üzerinden bir araya geldi.
Kovid-19 pandemisi patlak verdiğinde Xi, dünya çapında dayanışma ve işbirliği çağrısında bulundu. Kendisinin talimatıyla Çin, 150'den fazla ülke ve 14 uluslararası kuruluşa Kovid-19 ile müdahale etmeleri için gerekli malzemeyi sağladı ve 34 ülkeye 37 sağlık ekibi gönderdi. Çin, Kovid-19 aşılarını küresel kamu malı yapma sözü verdi ve ülkenin bu yıl dünyaya 2 milyar doz aşı sağlayacağını bildirdi. Ülke ayrıca COVAX'a 100 milyon ABD doları bağışlama vaadinde bulundu.
Son 100 yılda, dünyanın en kalabalık ülkesi, neredeyse inanılmaz bir yolculuğa çıkarak yoksulluğun hüküm sürdüğü bir ülkeden temel ihtiyaçların karşılandığı ve mevcut orta halli müreffeh bir ülke konumuna erişti. Xi, bu başarıyı insanlığa bir katkı olarak değerlendirdi. Son 40 yılda dünya çapındaki yoksulluğun azaltılmasının yüzde 70'inden fazlası Çin'de ve Çin tarafından gerçekleştirildi. Bu durum, Çin'in BM 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi'ndeki yoksulluğu azaltma hedefini planlanandan on yıl önce gerçekleştirdiğine işaret ediyor. BM Genel Kurulu'nun 73. oturumunun başkanı Maria Fernanda Espinosa Garces, Xi hakkındaki izlenimlerini aktarırken, çok taraflılığı savunan, BRI ve insanlık için ortak bir geleceğe sahip topluluk fikri gibi önemli katkıları bulunan "deneyimli bir kaptan" diye bahsetti.
YENİ GÖREVLERİ TAMAMLAMAK
ÇKP, "iki yüzüncü yıl" diye bilinen bir çift hedef aracılığıyla ulusal canlanmayı başarmayı planlıyor. Geçtiğimiz dokuz yılda, Parti'nin en üst düzey lideri olan Xi, ülkenin ilk adımını tamamlamasına öncülük etti ve bu tarihi planın ikinci adımının tasarımının başını çekti.
İlki, sosyalist modernleşmenin 2035 yılına kadar "esas olarak gerçekleştirilmesi" ve ikincisiyse Çin Halk Cumhuriyeti'nin yüzüncü yılına yaklaşacağı 21. yüzyılın ortalarında, Çin'in müreffeh, güçlü, demokratik, kültürel olarak gelişmiş, uyumlu ve güzel, büyük bir modern sosyalist ülke haline getirilmesidir. Tamamlayıcı yol haritaları bu kapsayıcı hedefleri destekliyor. En önemlisi, Xi, 2020 yılının Ekim ayında kabul edilen 14. Beş Yıllık Plan (2021-2025) ve 2035 Yılına Yönelik Uzun Vadeli Hedefler için Parti liderliği önerilerinin hazırlanmasına öncülük etti.
Xi, ÇKP'nin geçen yüzyılını bir "tarihi mucize" diye nitelendirdi ve Çin ulusunun canlanmasının başladığına dair güvenini dile getirdi. Fakat şu anda kararsızlığa yer olmadığı konusunda da uyarıda bulundu. Xi, "Bu kritik anda durmamalı, tereddüt etmemeli ve beklememeliyiz" dedi.
Ulusal canlanmaya ulaşmanın parkta yürümek kadar kolay olmayacağı ve sonraki testlerin daha da karmaşık hale geleceği uyarılarında bulunan Xi, "Bu büyük hayali gerçekleştirmek büyük mücadele gerektiriyor" dedi. Bu nedenle, 19. ÇKP Merkez Komitesi'nin yaklaşan altıncı genel kurulu, Parti'nin 100 yıllık tarihindeki büyük başarılar ve tarihsel deneyime dair bir kararın tartışılacağı önemli bir döneme denk geliyor. Han Qingxiang, "ÇKP 100 yıllık mücadelesi boyunca zengin deneyimler edindi, önemli kuralları anladı, yönetim teorileri ve bilgelik geliştirdi. Bu büyük hazine, Parti'nin yönetimine daha iyi ilham vermek için özetlenmelidir" dedi.
ÇKP geçen 100 yılda, 1945 ve 1981'de tarihi meselelerle ilgili sadece iki karar onadı. ÇKP önemli tarihi olaylar ve şahsiyetler hakkında, nedenleri analiz ederek sonuçlar çıkarttı, böylece bütün Parti açık bir şekilde fikir birliği içinde uzlaştığı ve birlik içinde daha da güçlendiler.
Araştırma görevlisi Wang Junwei, "Parti'nin tarihsel meselelerle ilgili daha önce verdiği kararları, uzlaşı sağlamada ve yeni misyonları yerine getirmek için güç toplamada büyük rol oynadı. Yaklaşan genel kurul toplantısından da beklediğimiz budur" dedi. Tarih sözcüğü bu yıl tüm ÇKP üyelerinin dillerinde adeta bir parola haline geldi. Kapsamlı eğitim kampanyası, kadroların Parti tarihini tanımasını sağladı ve yeni bir ÇKP Müzesi açıldı.
Xi ve çalışma arkadaşları 18 Haziran'da müzeyi gezdi ve müzede bulunan, Qing yönetimi tarafından haksız Shimonoseki Antlaşması doğrultusunda savaş tazminatını ödemek amacıyla ihraç edilen tahviller; Brüksel'den Karl Marx'ın notlarının el yazmaları; Parti kurulduğu tarihte ÇKP üyesi olan 58 kişinin listesi; Çin Halk Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında üretilen bir araba ve Çin'in Mars gezgininin modeli gibi objeleri incelediler. Sergilenen her obje, Parti'nin Çin'i nasıl yönettiğine dair birer kanıt niteliğindeydi. Sergi, 1921'den bugüne kadar tüm önemli tarihi dönüm noktalarını birbirine bağlayarak izleyiciyi geleceğe taşıyan bir "zaman tüneliyle" sona erdi.
Xi bir konuşmasında Mao Zedong'dan alıntı yaparak şöyle dedi: "Çin halkının demokratik devriminin zaferi, onlarca yıl sonra, geçmişe bakıldığında, uzun bir dramanın kısa bir giriş bölümü gibi görünecek. Bir drama girişle başlar ancak bu giriş doruk noktası değildir."
ÇKP'nin kuruluşunun 95. yıldönümü için düzenlenen konferansta, "Tarih bitmedi ve muhtemelen de sona eremez" diyen Xi şunları ekledi: "ÇKP ve Çin halkı, insanlık için daha iyi bir sosyal sistemin keşfedilmesine yardımcı olacak bir Çin çözümü sağlayabileceğine dair her açıdan güvene sahiptir." Xi ve çalışma arkadaşları, sergideki turlarını tamamlamalarının ardından tüm yeni ÇKP üyelerinin yerine getirdiği bir ritüeli yeniden yaşayarak Parti bayrağının önünde yemin ettiler ve "ömrümüzün sonuna kadar komünizm uğruna savaşacağız" dediler.