TÜİK’in açıkladığı verilere göre, geçen temmuz ayında ulaşımdaki yıllık enflasyon (TÜFE) yüzde 119 oldu. Zaten bu nedenle özellikle içinde olduğumuz aylarda yurttaşlar, artan uçak ve otobüs biletleri sebebiyle memleketine gitmekte zorlandı. En büyük fiyat artışı ise havayolunda yaşandı.
YÜZDE 27 AZALDI
Aralık 2021’de 499 TL olan iç hatlardaki tavan fiyat, haziran ayı sonunda 990 TL’ye çıkarıldı. Bu fiyatın 1150 TL’ye çıkarıldığına ilişkin haberler ise dün basına yansıdı ama ilgili bakanlıktan resmi açıklama gelmedi. 1150 lira olduğu kabul edilirse tavan fiyattaki yedi aylık artış yüzde 130’u buluyor. Bu fiyat da doğal olarak uçak bileti fiyatlarına yansıyor. Buna paralel olarak bir başka dikkat çekici nokta ise iç hatlardaki uçuşların azalması. Bu durum bir taraftan tavan fiyat, diğer taraftan talep yetersizliğine bağlanıyor.
DHMİ’nin verilerine yılın ilk yedi ayında iç hat ticari uçuş trafiğinin yüzde 27 azaldığını belirten eski TÜİK Başkanı Birol Aydemir, 2007 yılında Türkiye’de toplamda 19 havayolu firması faaliyet gösterirken bugün bu sayının dokuza düştüğü, bunun da sadece dördünün iç hatlarda hizmet verdiğini belirtti. Tekelleşmeye dikkat çeken Aydemir, ‘Rekabet ortadan kalktı. Özellikle iç hat pazarında THY kayrılıyor’ dedi. Tavan fiyat sınırı nedeniyle firmaların iç hatlara uçuş koyamadığını da belirten Aydemir, şöyle devam etti:
‘1 saatlik bir uçuşun maliyeti 1300 TL ama tavan fiyat 990 TL olunca firmalar uçuş koymuyor. THY de İstanbul Havalimanı aktarmalı uçuşlar koyuyor, kâr beklentisi yok zaten. Böylece yeni havalimanının kullanımı çokmuş gibi gösterilirken yurttaş normalde 1500 TL’ye uçabileceği yer için aktarmalı uçuşlarla 2 bin 500 TL veriyor.’ İç hat uçuşlarının artık kâr getirmediğini söyleyen eski Sivil Havacılık Genel Müdür Yardımcısı Oktay Erdağlı ise dövize işaret etti. 2003’te dönemin Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ın ‘Havayolu ‘halkın yolu’ olacak’ sözlerini hatırlatan Erdağlı, şöyle devam etti:
YURTDIŞINA AĞIRLIK
‘Düşen uçuş sayıları ve artan fiyatlar gösteriyor ki bu hedeften her geçen gün uzaklaşıyoruz. Ali Sabancı, Pegasus’u ilk kurduğunda ‘bu gidişle 2.5 havayolu kalacak’ demişti ki o zaman Türkiye’de 23 havayolu vardı. Bana göre bu öngörü tuttu. İç hatlar döviz kuru sebebiyle kârlılığını kaybetti, varolan firmalar da yurtdışına ağırlık verdi.’
SORUN TL’NİN ALIM GÜCÜNDE
Eski Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği Başkanı Safi Ergin, iç hat seferlerindeki düşüşlerin yurttaşın gerileyen alım gücünden kaynaklandığını söyledi. Ergin, sözlerini şöyle sürdürdü:
‘İç hatlarda maliyetlerle birlikte fiyatlar da arttı. Fiyat artınca talep düştü ve sefer sayısı azaldı. Bakın dış hatlarda bir azalma yok her şey tıkırında, çünkü Avro’nun doların alım gücü var. Demek ki sorun TL kazanan yurttaşta. Her şey alım gücü ile ilgili. Alım gücündeki düşüş böyle sürerse yakında otobüs seferleri de azalacak. Yurttaşlar otobüs biletini de karşılayamıyor ki. Havacılığı tek başına kurtaramazsınız topyekûn Türkiye’nin ekonomisi kurtulmalı. Türkiye için kurtuluş genel ekonomik kurtuluştadır.’
