BALİ, 16 Kasım (Xinhua) -- Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping ve ABD'li mevkidaşı Joe Biden, Biden'ın Amerikan Başkanı olmasından bu yana ilk yüz yüze görüşmelerini Pazartesi günü gerçekleştirdi. Tercümanların simültane çeviri hizmeti sunduğu üç saatten fazla süren toplantıda iki lider, Çin-ABD ilişkilerinde stratejik öneme sahip geniş bir yelpazedeki konular ve önde gelen küresel ve bölgeler hususlarda "samimi, yapıcı ve derinlemesine görüş alışverişinde" bulundu.
Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, ABD Başkanı Joe Biden'la Endonezya'nın Bali Adası'nda biraraya geldi, 14 Kasım 2022. Fotoğraf: Yan Yan/Xinhua)
Batılı medya kuruluşları bu üst düzey görüşmeye büyük yer ayırmakla birlikte, toplantıdan çıkan aşağıdakiler gibi bazı kilit önemdeki mesajları gözden kaçırmış olabilirler:
Çin Cumhurbaşkanı Xi şunları söyledi:
-- İki önemli ülkenin liderleri olarak iki devlet başkanının, liderlik rolü oynaması, Çin-ABD ilişkileri için doğru yolu belirlemesi ve bu ilişkileri yukarı yönlü bir yörüngeye yerleştirmesi gerekiyor.
-- Bir devlet adamı, ülkesine nerede liderlik yapacağı konusunda fikir yürütmeli ve bunu nasıl yapacağını bilmelidir. Lider, diğer ülkelerle ve dünyanın geri kalanıyla nasıl geçineceğini de düşünmeli ve bilmelidir.
-- Çin Komünist Partisi (ÇKP) ve Çin hükümetinin iç ve dış politikaları açık ve şeffaftır, açık şekilde belirlenmiş ve şeffaf stratejik niyetlere ve büyük devamlılık ve istikrara sahiptir.
-- Çin-ABD ilişkileri, bir tarafın diğer tarafı yendiği ya da diğer tarafın zararına geliştiği sıfır toplamlı bir oyun olması gerekmiyor. Çin ve ABD'nin başarıları, birbirlerine yönelik meydan okumalar değil, fırsatlardır. Dünya, iki ülkenin kendilerini kalkındırmaları ve birlikte refaha ulaşmaları için yeterince büyük.
-- İki taraf, birbirlerinin iç ve dış politikaları ve stratejik niyetleri konusunda doğru algı oluşturmalıdır. Çin-ABD etkileşimleri, cepheleşme ve sıfır toplamlı rekabetle değil diyalog ve kazan-kazan işbirliğiyle belirlenmelidir.
-- Uluslararası ilişkilerin temel normlarına ve Çin ile ABD arasında imzalanan üç bildirgeye riayet edilmesi, iki tarafın farklılık ve anlaşmazlıklarını yönetmesi ve cepheleşme ve çatışmayı önlemesi için can alıcı öneme sahiptir. Bu gerçekten de Çin-ABD ilişkileri açısından en önemli kılavuz ve güvenlik ağını oluşturuyor.
-- Hiçbir ülkenin mükemmel bir demokratik sistemi yoktur ve her zaman gelişme ve iyileşme ihtiyacı söz konusudur.
-- Sözde "otoriter rejime karşı demokrasi" söylemi, zamanın trendini yansıtmak şöyle dursun, günümüz dünyasının tanımlayıcı özelliği bile değildir.
-- ABD, söylediklerinden farklı şekilde davranmak yerine taahhütlerini somut eylemlerle yerine getirmelidir.
ABD BaşkanI Biden şunları söyledi:
-- Burada istikrarlı ve müreffeh bir Çin'in ABD için iyi olduğunu ve ABD'nin, Çin'in sistemine saygı duyduğunu ve bu sistemi değiştirmek istemediğini yeniden teyit ediyorum.
-- ABD, yeni bir Soğuk Savaş peşinde koşmuyor, Çin'e karşı ittifakları yeniden canlandırmak istemiyor, "Taiwan'ın bağımsızlığını" desteklemiyor, "iki Çin" ya da "bir Çin, bir Taiwan"ı desteklemiyor ve Çin'le herhangi bir çatışma içine girme gibi bir niyeti yok ve Çin'den "ayrışma," Çin'in ekonomik kalkınmasını durdurma ya da Çin'i kontrol altına alma arayışı içinde değildir.
Üst düzey görüşme sonrasında, Çin Devlet Konseyi Üyesi ve Dışişleri Bakanı Wang Yi şöyle konuştu:
-- ABD tarafı, Çin'le aynı doğrultuda çalışmak için Başkan Biden'ın olumlu açıklamalarını somut politika ve eylemlere dönüştürmeli, Çin'i kontrol altına alma ve baskılamayı durdurmalı, Çin'in iç işlerine karışmaktan geri durmalı ve Çin'in egemenlik, güvenlik ve kalkınma çıkarlarını baltalamaya son vermelidir.
