BEİJİNG, 19 Mart (Xinhua) -- Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Cuma günü ABD Başkanı Joe Biden'ın talebi üzerine Biden'la görüntülü görüşme yaptı. İki Lider, Çin-ABD ilişkileri, Ukrayna'daki durum ve karşılıklı çıkarları ilgilendiren diğer konular üzerine samimi ve derinlemesine görüş alışverişinde bulundu. Başkan Biden, 50 yıl önce ABD ve Çin'in Shanghai Bildirisi'ni yayınlamak gibi önemli bir tercih yaptığını söyledi. Elli yıl sonra, ABD-Çin ilişkileri bir kez daha kritik bir döneme geldi. Bu ilişkinin nasıl gelişeceği 21. yüzyılda dünyayı şekillendirecek.
Biden, ABD'nin Çin'le yeni bir Soğuk Savaş aramadığını yineledi ve ABD'nin Çin'in sistemini değiştirmeyi amaçlamadığını; ittifakların canlandırılmasının Çin'i hedef almadığını; "Taiwan'ın bağımsızlığını" desteklemediğini ve Çin ile bir çatışma arama niyetinde olmadığını belirtti. Başkan Biden, ABD'nin Çin ile samimi bir diyalog geliştirmeye ve daha yakın işbirliği kurmaya, tek Çin politikasına bağlı kalmaya ve ilişkinin istikrarlı büyümesini sağlamak için rekabeti ve anlaşmazlıkları etkin bir şekilde yönetmeye hazır olduğunu söyledi. Biden ayrıca, ABD-Çin ilişkisinin yönünü belirlemek için Cumhurbaşkanı Xi ile yakın temasta kalmaya hazır olduğunu ifade etti.
Geçen Kasım ayındaki ilk sanal toplantılarından bu yana uluslararası ortamda yeni büyük gelişmeler yaşandığına dikkat çeken Xi ise, hakim olan barış ve kalkınma eğiliminin ciddi güçlüklerle karşı karşıya olduğunu ve dünyanın ne sakin ne de istikrarlı olduğunu söyledi. Xi, BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri ve dünyanın önde gelen iki ekonomisi olarak Çin ve ABD'nin yalnızca ilişkilerini doğru yolda ilerletmekle kalmayıp, aynı zamanda uluslararası sorumluluklardan paylarına düşeni almaları ve dünya barışı ve huzuru için çalışmaları gerektiğini söyledi.
Xi, kendisinin ve Başkan Biden'ın, Çin ve ABD'nin birbirine saygı duyması, barış içinde birarada yaşaması, çatışmadan kaçınması ve iki tarafın her düzeyde ve her alanda iletişimi ve diyaloğu artırması gerektiği görüşünü paylaştığını vurguladı. Xi, Başkan Biden'ın ABD'nin Çin'le yeni bir Soğuk Savaş başlatmaya, Çin'in sistemini değiştirmeye veya Çin'e karşı ittifakları yeniden canlandırmaya çalışmadığını ve ABD'nin "Taiwan'ın bağımsızlığını" desteklemediğini veya bir çatışma arama niyetinde olmadığını yinelediğini söyledi ve "Bu açıklamaları çok ciddiye alıyorum." diye konuştu.
Xi, Çin-ABD ilişkilerinin, önceki ABD yönetiminin yarattığı açmazlardan kurtulmak yerine, giderek artan sayıda güçlükle karşılaştığına dikkat çekti. Xi, özellikle ABD'deki bazı kişilerin "Taiwan'ın bağımsızlığı" güçlerine yanlış bir sinyal gönderdiğini belirterek, "bu çok tehlikeli" diye konuştu. Xi, Taiwan sorununun yanlış ele alınmasının ikili ilişkiler üzerinde yıkıcı bir etkisi olacağını belirtti ve "Çin, ABD'nin bu konuya gereken önemi vermesini umuyor." dedi.
Xi, Çin-ABD ilişkilerindeki mevcut durumu doğrudan etkileyen nedenin, ABD tarafındaki bazı kişilerin iki Lider'in ulaştığı önemli ortak anlayışı takip etmemesi ve Başkan Biden'ın olumlu açıklamalarına göre hareket etmemesi olduğunu belirtti. Xi, ABD'nin, Çin'in stratejik niyetini yanlış algıladığını ve yanlış hesapladığını söyledi. Xi, Çin ile ABD arasında farklılıklar olduğunun ve olmaya devam edeceğinin altını çizerek, "Önemli olan bu farklılıkları kontrol altında tutmaktır. Sürekli büyüyen bir ilişki her iki tarafın da çıkarınadır" dedi.
İki taraf Ukrayna'daki durum hakkında da görüş alışverişinde bulundu. Başkan Biden, ABD'nin tutumunu detaylı biçimde izah etti ve durumun daha da kötüleşmesini önlemek için Çin ile iletişime geçmeye hazır olduğunu ifade etti. Xi ise, "Çin, Ukrayna'daki durumun bu hale gelmesini istemiyor. Çin barışı savunuyor ve savaşa karşı çıkıyor. Barış, Çin'in tarihi ve kültürünün içinde yerleşiktir." dedi.
Xi şöyle konuştu: Çin, her konuyu esasına dayalı olarak ele alıp bağımsız bir sonuca varıyor, uluslararası hukuku ve uluslararası ilişkileri yöneten evrensel olarak kabul edilmiş normların savunulmasını destekliyor, BM Antlaşması'na bağlı kalıyor ve ortak, kapsamlı, işbirliğine dayalı ve sürdürülebilir güvenlik vizyonunu destekliyor. Xi, bunların Çin'in Ukrayna krizine yaklaşımını destekleyen başlıca ilkeler olduğunu söyledi. Çin'in Ukrayna'daki insani duruma ilişkin altı maddelik bir girişim ortaya koyduğunu kaydeden Xi, Çin'in Ukrayna'ya ve etkilenen diğer ülkelere daha fazla insani yardım sağlamaya hazır olduğunu belirtti.
"Tüm tarafların, sonuç üretecek ve barışa yol açacak diyalog ve müzakerelerin yürütülmesi için ortaklaşa biçimde Rusya ve Ukrayna'yı desteklemesi gerekiyor." diyen Xi, ABD ve NATO'nun da Ukrayna krizinin düğüm noktasını ele almak ve hem Rusya'nın hem de Ukrayna'nın güvenlik endişelerini rahatlatmak için Rusya ile diyalog kurması gerektiğini de sözlerine ekledi. Xi, bir yandan Kovid-19 ile mücadele, diğer yandan ekonomiyi ve insanların geçimini koruma ihtiyacı ile birlikte, dünyanın her yerindeki ülkeler için işlerin zaten çok zor olduğunu vurguladı.
Xi, "Büyük ülkelerin liderleri olarak, sıcak noktalardaki küresel sorunları nasıl düzgün bir şekilde ele alacağımızı düşünmemiz ve daha da önemlisi küresel istikrarı ve milyarlarca insanın iş ve yaşamını aklımızda tutmamız gerekiyor" dedi. Xi şöyle konuştu: Kapsamlı ve ayrım gözetmeyen yaptırımlar, yalnızca insanlara acı çektirir. Bu yaptırımlar, daha da tırmanması halinde küresel ekonomide ve ticaret, finans, enerji, gıda, sanayi ve tedarik zincirlerinde ciddi krizleri tetikleyebilir, zaten zayıf olan dünya ekonomisini felce uğratabilir ve geri dönülemez kayıplara yol açabilir. "Durum ne kadar karmaşıksa, soğukkanlı ve rasyonel kalma ihtiyacı da o kadar büyük olur." diyen Xi, koşullar ne olursa olsun, barış için alan yaratmak ve siyasi çözüme yer bırakmak için her zaman siyasi cesarete ihtiyaç olduğunu da sözlerine ekledi.
Xi, "İki Çin atasözünün dediği gibi, 'Alkışlamak için iki el gerekir.' ve 'Çanı kaplana bağlayan, onu çıkarmalıdır.'" dedi. Xi, ilgili tarafların siyasi irade göstermeleri ve hem acil hem de uzun vadeli ihtiyaçlar açısından uygun bir çözüm bulmaları zorunludur." dedi. Xi, diğer tarafların bu amaçla koşullar yaratabileceğini ve yaratması gerektiğini söyledi ve ekledi: Acil öncelik, diyalog ve müzakereyi sürdürmek, sivil kayıpları ve insani bir krizi önlemek ve düşmanlıkları mümkün olan en kısa sürede durdurmaktır. Xi, büyük ülkelerin birbirine saygı duyması, Soğuk Savaş zihniyetini reddetmesi, blok çatışmasından kaçınması ve bölge ve dünya için adım adım dengeli, etkili ve sürdürülebilir bir güvenlik mimarisi inşa etmesi ile kalıcı bir çözüme ulaşılabileceğini söyledi.
Xi, "Çin barış için elinden gelenin en iyisini yapıyor ve yapıcı bir rol oynamaya devam edecek" dedi. Görüntülü görüşmenin yapıcı olduğu konusunda hemfikir olan iki Lider, ekiplerini, görüşmeye müteakip olarak Çin-ABD ilişkilerinin istikrarlı bir şekilde gelişme yoluna geri dönmesi ve Ukrayna krizinin uygun şekilde çözülmesi için ilgili çabaların gösterilmesi için somut adımlar atmaya yönlendirdi. Görüşmede Ding Xuexiang, Liu He ve Wang Yi de hazır bulundu.