Uzmanlar: Çin, Shanghai İşbirliği Örgütü üyeleri arasındaki işbirliği için önemli rol oynuyor

Eski Türk diplomat ve dış politika analisti Gülru Gezer, Çin'in zirvede, birlik ve karşılıklı güveni geliştirme, iletişim ve koordinasyonu güçlendirme, birbirinin kalkınma süreçlerini destekleme ve dış müdahalelere karşı çıkma hususlarına vurgu yapmasının, adil ve daha makul bir küresel yönetim sisteminin kurulmasını teşvik etmek için tüm taraflarla birlikte çalışma isteğini gösterdiğini söyledi.

İSTANBUL, 6 Temmuz (Xinhua) -- Shanghai İşbirliği Örgütü (SCO) Devlet Başkanları Konseyi'nin 23. toplantısını değerlendiren Türk uzmanlar, örgüt üyeleri arasında küresel güvenlik ve refah alanındaki işbirliğini artırmada Çin'in önemli rol oynadığını belirtti. Eski Türk diplomat ve dış politika analisti Gülru Gezer, dünya çalkantılı bir dönemden geçerken "karşılıklı saygı ve güvene dayalı açık bir diyaloga sahip olmanın özellikle önemli olduğuna" işaret ederek, Çin'in insanlık için ortak geleceğe sahip bir toplum inşa ederken bir yandan da küresel güvenlik ve refahı sağlamada öncülük ettiğini söyledi. "Shanghai İşbirliği Örgütü'nün bu temel anlayış sayesinde gelecekte üye sayısını ve kapsamını artıracağını göreceğiz" diyen uzman, örgüte katılım sürecine başlayan ülkelerin örgüt içinde fikirlerine değer verildiğinden emin olabileceklerini ifade etti. Gezer, "Shanghai İşbirliği Örgütü'nü benzersiz kılan en önemli hususlardan biri bu. Çin, komşuları ve Shanghai İşbirliği Örgütü üyeleriyle bu tarz bir çalışma ilişkisi geliştirmede gerçekten başı çekiyor" dedi.  Ankara merkezli Türkiye Asya-Pasifik Araştırmaları Merkezi Direktörü Prof. Dr. Selçuk Çolakoğlu da Gezer'in görüşlerine benzer yorumlarda bulundu.

Çin'in başarılarından ve güvenliği teşvik etmeye katkılarından övgüyle bahseden Çolakoğlu, Shanghai İşbirliği Örgütü'nün sınır güvenliğini artırmada "çok güçlü somut başarılar" elde ettiğini ifade etti. Uzman, bölgesel işbirliğinin istikrarlı şekilde ilerlemesiyle Shanghai İşbirliği Örgütü'nün çok daha kapsamlı bir oluşum haline geldiğini ve üye ülkelerin ticaret, ekonomi, enerji, eğitim, ulaşım ve kültür gibi alanlarda işbirliğini ilerletmeye çalıştığını kaydetti. Gezer, Shanghai İşbirliği Örgütü'nün Avrasya'nın yüzde 60'ını ve 3,2 milyarı aşkın bir nüfusu kapsadığını, ayrıca üye ülkelerin gayrisafi yurt içi hasılasının küresel toplamın yaklaşık dörtte birini oluşturduğunu belirtti. Örgüte katılmak isteyen ülke sayısının artmakta olduğuna işaret eden uzman, Shanghai İşbirliği Örgütü'nün başarılı şekilde büyük bir bölgesel örgüte dönüştüğünü vurguladı.

Çin'in kuzeybatısındaki Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nde bulunan Horgos'ta, Çin-Orta Asya doğal gaz boru hattının Çin'deki ilk istasyonu olan, Çin Petrol ve Gaz Boru Ağı Şirketi'ne (PipeChina) bağlı Batı Boru Hattı Şirketi'ne ait Horgos başlangıç kompresör istasyonunda devriye incelemesi yapan bakım işçileri, 4 Şubat 2021. (Fotoğraf: Ding Lei/Xinhua) Uzman ayrıca Shanghai Ruhu'nda ana hatları çizilen anlayışların büyük önem taşıdığını belirtti. Gezer, bunları karşılıklı güven ve fayda, eşitlik, istişare, kültürel çeşitliliğe saygı ve ortak kalkınma arzusu olarak sıraladı. Çolakoğlu da Çin'in önerdiği müzakereler yoluyla ortaya konulan diplomatik çözümün bölgesel sorunların giderilmesinde hayati rol oynadığını ve ikili, bölgesel ve uluslararası anlaşmazlıkları çözmenin anahtarı olduğunu ifade etti. Gezer, Çin'in zirvede birlik ve karşılıklı güveni geliştirme, iletişim ve koordinasyonu güçlendirme, birbirinin kalkınma süreçlerini destekleme ve dış müdahalelere karşı çıkma hususlarına vurgu yapmasının, adil ve daha makul bir küresel yönetim sisteminin kurulmasını teşvik etmek için tüm taraflarla birlikte çalışma isteğini gösterdiğini söyledi. Çolakoğlu, "Karşılıklı ve kazan kazan anlayışına dayalı işbirliğine odaklanmanın yanı sıra barışçıl kalkınma için artan bir etkileşim söz konusu" dedi.