Martina Fuchs ve Guo Shuang
DAVOS, 24 Mayıs (Xinhua) -- Uluslararası Enerji Ajansı (UEA) Başkanı Fatih Birol, Pazartesi günü Davos'ta düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'nda (WEF) küreselleşmenin tersine çevrilmesi riskleri ve yüksek emtia fiyatlarının sürmesine karşı uyarılarda bulundu ve Çin'in yenilenebilir enerjilerde küresel bir lider olarak oynadığı rolü vurguladı. Merkezi Paris'te bulunan ajansın icra başkanı olan Birol, Xinhua'ya verdiği özel söyleşide, "Petrol, doğalgaz ve kömür fiyatlarını görüyoruz, bu üç emtianın hepsinin fiyatları yükseliyor. Artan gıda fiyatlarıyla birlikte bu, küresel ekonomi için önemli bir risk haline geliyor" diye konuştu.
Birol, "Birtakım olumlu sürprizler olmazsa petrol fiyatlarının önümüzdeki hafta ve aylarda yüksek ve dalgalı seyretmeye devam ettiğini göreceğiz" ifadelerini kullandı. Rusya'yla Ukrayna arasındaki çatışmanın başlangıcından bu yana petrol fiyatları, küresel ekonomik şok korkularıyla varil başına 110 ABD dolarının üzerine fırladı. UEA, küresel petrol fiyatlarının ateşini düşürme amacıyla acil durum stoklarındaki ham petrol ve petrol ürünlerini piyasaya sürdü. 1 Nisan'da UEA üye ülkelerinin vardığı anlaşma sonrasında UEA Yönetim Kurulu 7 Nisan'da o zamana kadar taahhüt edilen toplam miktarın 120 milyon varil olduğunu teyit etti. Bu, en büyük stok sürümü olarak UEA tarihine geçti.
YEŞİL ENERJİ İÇİN KRİTİK EŞİK AŞILDI MI?
UEA'nın Sürdürülebilir Toparlanma İzleyicisi'nin Nisan verilerine göre, hükümetlerin Kovid-19 krizi karşısında tahsis ettiği temiz enerji harcamaları, son beş ay içinde yüzde 50 artış göstererek tüm dünyada 710 milyar ABD dolarını aştı. Ajansın verdiği bilgilere göre bu tutar, 2008'deki küresel finansal krizin ardından hükümetlerin uygulamaya koyduğu teşvik paketlerinde yer alan küresel yeşil enerji harcamalarını yüzde 40'ın üzerinde aşıyor. Birol, bununla birlikte Ukrayna'daki çatışma yüzünden yenilenebilir enerjiye yönelik talepte artış beklediğini söyledi.
"Yenilenebilir enerjiler, son derece güçlü artış gösteriyor. Mesela geçen yıl ve bu yıl başta güneş enerjisi olmak üzere yenilenebilir enerjilerde muazzam artışlar gördük. Bunda Çin son derece önemli bir rol oynadı" diye konuştu. Birol, "Küresel olarak güneş enerjisindeki artışın yüzde 60'ı tek başına Çin'den geldi. Çin, güneş enerjisinde liderdi; Çin, rüzgar enerjisi, hidroelektrik ve ayrıca elektrikli otomobillerde bir lider. Bugün dünyada imal edilen elektrikli otomobillerin yarısından fazlası Çin'den geliyor" diye ekledi. Mayıs ayında UEA, yenilenebilir enerjide 2022 yılında yükselen maliyetler ve tedarik zinciri darboğazları kaynaklı olumsuzluklara karşın küresel olarak yeni bir rekor kırılacağı tahmininde bulundu.
Kurum, yazılı açıklamasında, yenilenebilir enerjide şu ana kadar görülen büyümenin, beklenenden daha hızlı olduğunu, bunun Çin, Avrupa Birliği ve Latin Amerika'daki güçlü politika desteğinden kaynaklandığını ve ABD'deki beklenenden daha yavaş büyümeyi fazlasıyla telafi ettiğini bildirdi. Mevcut küreselleşmenin tersine çevrilmesi trendinin, yakın dönemde devam edeceğine inanıp inanmadığı sorulduğunda Birol şu ifadeleri kullandı: "Mevcut jeopolitik bağlamın, birlikte çalışan ülkeler açısında son derece ciddi sonuçları olabileceğinden ve ülkeler arasındaki ticaret bağlarının bundan olumsuz etkilenebileceğinden son derece endişeliyim. Bu, benim gerçekçi algılamam."
Türk ekonomist, bu yılın WEF toplantıları hakkındaki beklentileri konusunda şu ifadeleri kullandı: "Benim beklentim, ülkelerin bölünme risklerinin azaltılması ve ülkelerin birlikte çalışmanın onları, ekonomilerini, ticaretlerini ve toplumsal yaşamlarını nereye getirdiği konusunda fikir yürütmeleri. Benim umudum bu yönde. Ama umutlarımın gerçekleşip gerçekleşmeyeceği ayrı bir konu." WEF'nin 2022 Yıllık Toplantısı, "Tarihi Dönüm Noktası: Hükümet Politikaları ve İş Stratejileri" temasıyla 22-26 Mayıs tarihlerinde İsviçre'nin Davos kentinde düzenleniyor.