Xİ'AN, 17 Mayıs (Xinhua) -- Çin-Orta Asya Zirvesi, 18-19 Mayıs tarihleri arasında Çin'in tarihi Xi'an kentinde gerçekleştirilecek. Zirve, Çin ve Orta Asya ülkeleri arasındaki ilişkilerin tarihinde bir dönüm noktası niteliği taşıyor. Çin ve Orta Asya ülkeleri yıllar boyunca karşılıklı saygı, iyi komşuluk ilişkileri, zor zamanlarda dayanışma ve kazan-kazan işbirliği ilkeleri doğrultusunda ilişkilerini geliştirerek verimli sonuçlar elde etti. Çin ve Orta Asya ülkeleri arasında çeşitli alanlardaki işbirliği ve etkileşimi gösteren bazı önemli rakamlar şöyle:
-- 5 Orta Asya ülkesi
Çin 2013 yılında küresel kalkınma için yeni itici güçler geliştirmek üzere Kuşak ve Yol İnisiyatifi'ni önerdi. 5 Orta Asya ülkesi de inisiyatif çerçevesindeki belgeleri imzaladı.
-- 70 milyar dolarlık ticaret hacmi
Çin, uzun yıllardır Orta Asya ülkelerinin en büyük veya önde gelen ticari ortağı konumunda. Çin ile Orta Asya ülkeleri arasındaki ticaret hacmi 2022 yılında 70 milyar ABD dolarını aşarak rekor kırdı. Buğday, soya fasulyesi, meyve, kuru meyve, sığır ve koyun eti gibi Orta Asya menşeli kaliteli tarım ürünlerinin Çin'e ihraç edilmesi, iki ülke arasındaki ticareti daha dengeli ve sağlıklı hale getirdi.
-- Yüzde 80'i Orta Asya'dan geçen yük trenleri
2022 sonu itibarıyla, 65.000'den fazla Çin-Avrupa yük treni 300 milyar dolar değerinde ve 6 milyon TEU'yu aşkın (1 TEU 20 feet'lik konteyneri ifade ediyor) yük taşıdı. Toplam seferlerin yaklaşık yüzde 80'i ise Orta Asya'dan geçti.
-- 57,1 milyon doz aşı desteği
2020'nin başında Çin, Kovid-19 pandemisiyle sarsıldı. Çin'de pandemiyle mücadeleye yönelik malzemeler yetersiz kaldığında Orta Asya ülkeleri yardım elini uzattı. Daha sonra Kovid-19 pandemisi Orta Asya'yı etkilediğinde Çin, beş ülkenin virüsle savaşmasına yardımcı olmak için 57,1 milyon doz aşı tedarik etti.
-- 62 kardeş şehir
Çin ve Orta Asya ülkeleri arasında 62 kardeş eyalet, bölge ve şehir bulunuyor. Çin, 2022 yılında Çin-Orta Asya halklar arası dostluk forumu düzenlemeyi önerdi ve söz konusu beş ülkeyle kardeş şehir sayısını 5 ila 10 yıl içinde 100 çifte çıkarma sözü verdi.
-- 13 Konfüçyüs Enstitüsü
Çin, 2004 yılından bu yana Orta Asya'da 13 Konfüçyüs Enstitüsü ve 24 Konfüçyüs Sınıfı kurdu. Şu anda 18.000'den fazla öğrenci bu kurumlarda öğrenim görüyor.
-- Orta Asya'dan Çin'e gelen 29,885 öğrenci
2010'dan 2018'e kadar, Çin'de öğrenim gören Orta Asyalı öğrencilerin sayısı 11.930'dan 29.885'e yükseldi. Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 12,33 oldu. Çin, Orta Asya ülkelerindeki öğrencilerin yurt dışında eğitim almak için tercih ettikleri başlıca noktalardan biri haline geldi. Çin'de eğitim gören Orta Asyalı öğrencilerin sayısı Kovid-19 pandemisi sonrasında hızla arttı.