84 milyon 680 bin 273 olan toplam nüfusun 8 milyon 245 bin 124 kişisi, 65 yaş üstü. Türkiye, yaşlı nüfusta 167 ülke arasında 68’inci sırada. 1.5 milyon yaşlı tek başına yaşıyor. Her 4 haneden birinde en az bir yaşlı bulunuyor. Yaşlı nüfustaki artışa bağlı olarak devletin bu kesime sağladığı destek de her geçen gün artıyor. Devlet; hiç çalışmamış ya da primi yetmeyen, emekli olamayan dar gelirli yaşlılara ve hasta veya bakıma muhtaç ağır engelli yakınının bakımını üstlenen akrabaya destek olmak için her ay düzenli olarak karşılıksız ödeme yapıyor. Evde bakım yardımı 2006’dan beri sürüyor.
850 BİN KİŞİYİ BULUYOR
Yaşlılara verilen ‘65 yaş’ aylığından 850 bin kişi yararlanıyor. Engelli ve hasta yakınına bakana ödenen ‘evde bakım yardımı’ndan yararlananlar da her ay artıyor ve son verilere göre 565 bin kişiye çıktı. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yaşlılara ödenen maaş 1 Temmuz-31 Aralık 2022 tarihleri arsında 1.536 lira olarak uygulanıyor. Maaş başvurusu, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na (kaymakamlık) yapılıyor. 65 yaş aylığı bağlanabilmesi için 65 yaş üstü kişinin ve varsa eşinin gelirine bakılıyor.
ASGARİ ÜCRETE ENDEKSLİ
65 yaş aylığı için gelirin net asgari ücretin üçte birinden düşük olması gerekiyor. Bu tutar şu anda 1.883 lira. Asgari ücret 8 bin lira civarı olursa gelir şartı da 2 bin 666 lira seviyesine çıkacak. Böylece gelir nedeniyle aylık almak kolaylaşacak. Gelir şartına takıldığı için aylık alamayanlar da söz konusu maaş için başvuru yapabilecek. 65 yaş maaşındaki artışı ise memur maaş zammı belirleyecek. Orada da yüzde 20 civarı zam beklentisi var. Mevcut 65 yaş aylığı 1.536 lira. Memur zammı bu seviyelerde olursa 65 yaş aylığı da 1.840 liraya ulaşıyor.
YILBAŞINDA ARTACAK
Aile içinde 65 yaş üstü kendine bakacak gücü olmayan kişi olması halinde devlet ek bir destek daha uyguluyor. Bu kişilerin bakımını üstlenen akrabaya her ay düzenli ödeme yapıyor. Ödemeler 31 Aralık’a kadar 3 bin 336 lira olarak uygulanacak. Bu da şu anda geçerli olan 3 bin 500 liralık taban emekli maaşına yakın bir tutar. Bakım maaşı 6 ayda bir memur maaş katsayısının artmasına bağlı olarak yükseliyor. Yüzde 20 civarı zamla bu maaşın da 4 bin lirayı aşması bekleniyor.
8 SAAT SÜRE SINIRI VAR
Evde bakım parası alınabilmesi için engelli ve yaşlının en az yüzde 50 ve üzerinde bir oranla engeli olduğunun sağlık kurulu raporu ile belgelenmesi gerekiyor. Raporda ‘ağır engelli’ ibaresi mutlaka yer almalı. Hasta ve muhtaçlık durumunda da kişinin yeme, içme, tuvalet ve banyo gibi zorunlu ihtiyaçlarını tek başına yerine getirip getiremediğine bakılıyor. Maaş için günde en az 8 saat bakımın yapılması şartı aranıyor.
GELİR DURUMUNA DA BAKILIYOR
Rapor dışında bakım maaşı alacak kişinin hanesindeki gelire bakılıyor. 1 Temmuz 2022 itibarıyla hanedeki kişi başına düşen gelirin 3 bin 666 liranın altında (4 kişilik ailede 14 bin 600 lira altı) olması şartı aranıyor. Yeni asgari ücretle bu üst sınırlar da yukarı çekilecek. Evde bakım parası için rapor almadan önce ikamet edilen yerdeki Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü’ne veya ilçe müdürlüklerine başvuru yapılmalı.
Başvuru 30 gün içinde sonuçlandırılıyor. Ödeme sorgulaması, e-Devlet üzerinden ‘Engelli Evde Bakım Ödeme Bilgileri Sorgulama’ yazılarak yapılabiliyor. ‘Aile Destek’ mobil uygulaması da bu anlamda kullanılabilir. Yaşlı maaşı her ayın ilk iki haftası içinde yatırılıyor. Evde bakım yardımı ise her ayın 15’i ile 31’i arası hesaplara geçiyor.