Türkiye İstatistik Kurumu, 17 Ocak 2023 günü Aralık 2022 ayı konut satış istatistiklerini yayımladı. Söz konusu bültene göre, Türkiye genelinde 2022 yılında bir önceki yıla göre konut satışları yüzde 0.4 azalarak 1 milyon 485 bin 622 adet olarak gerçekleşti.
Satışlarda en fazla payı yüzde 17.5 oran ve 259 bin 654 adet satışla İstanbul almış durumda.
Yıllık bazda gelişime baktığımızda; 2020 yılında, 1 milyon 499 bin 316 adetle 2013 yılından bugüne satış rekoru gerçekleştiren konut sektörü, 2020 yılından sonra adet bazında düşüşler yaşamaya başladı.
2021 yılında satışlar 1 milyon 491 bin 856 adede, 2022 yılında da 1 milyon 485 bin 622 adede düştü. Buna rağmen her 3 yıllık satış, 2013 yılından bugüne gerçekleşen en yüksek rakamlardır.
SATIŞ RAKAMLARI YÜKSEK
Satış rakamlarının bu kadar yüksek olmasının sebeplerine baktığımızda negatif reel faiz süreci nedeniyle paranın değerini koruma saikinin öne çıktığını görüyoruz. Maliyetlerdeki ve bunun da üzerinde fiyatlardaki yüksek artışa rağmen satış rakamları son iki yıl azalmakta da olsa hâlâ çok yüksek. Örneğin, 2019 yılında satış rakamı 1 milyon 348 bin 729 idi.
Satış şekline göre dağılıma baktığımızda; ipotekli satışlarda yıllık miktar bazında yüzde 4.8 düşüş olduğunu görüyoruz. Özellikle Aralık 2022’de yüzde 51.8 düşüş dikkat çekici. Bu durumda cirolarda banka kredilerinin payının azaldığını görüyoruz.
Konut fiyatlarının artışında yabancı alımları bahane olarak gösterilse de toplam cironun yıllık bazda yüzde 4.5’i yabancı alımlarına ait olduğundan böyle bir etkiden bahsetmek çok zor. Kaldı ki, yabancılar en çok konutu Antalya’da ve İstanbul’da aldı.
Yabancılar içerisinde yıllık bazda 16 bin 312 adet konutla ilk sırada Rusya Federasyonu vatandaşları geliyor. İkinci sırayı ise 8 bin 233 adet konutla İran vatandaşları izliyor. Üçüncü olarak da Irak 6 bin 241 konutla diğer iki ülkeyi takip ediyor.
Bu ülkeler diğer ülkelerden açık ara farkla önde gidiyor.
ASIL ETKEN MALİYETLER
Konut satış fiyatlarının artmasında, Antalya’da yabancıların etkisi olabilir. Ancak diğer illerde yabancı payının çok düşük olması, satış fiyatlarında belirleyici olamayacakları anlamına geliyor. Asıl etken maliyetlerdir. İnşaat maliyet endeksi Ekim 2022’de yıllık yüzde 117.07’den Kasım 2022’de 103.47 seviyesine düştü. Önümüzdeki dönemde baz etkisi nedeniyle düşüş devam edebilse de bu gelişme maliyet artış hızının düşmesi anlamına geliyor. Dolayısıyla fiyat artış hızının düşmesini beklemek pek de yanlış olmaz.
Bunun yanında tasarruflarını gayrimenkulde değerlendirmek isteyenlerin de talep oluşturduğu gayrimenkul sektöründe aynı talebin devam etmesini çok fazla beklemiyoruz.
Gerek maliyetlerdeki gevşeme gerekse talepteki azalma önümüzdeki dönemde fiyatlarda gevşemeye yol açabilir. Özellikle yüksek maliyetle üretim yapanların çok dikkat etmesi gereken bir dönemdeyiz.
(İTO HABER)