Ekonomi yazarı Alattin Aktaş, ekim verileriyle kesinleşmesi beklenen 2023 yılında uygulanacak yeniden değerleme oranı (YDO) için, önümüzdeki üç ay için en iyimser haliyle yüzde 2.5 alındığında ekim sonunda oluşacak yıllık ortalama artış, yani yeniden değerleme oranının yüzde 120.69 olacağını kaydetti.
Aylık artış yüzde 5 olarak varsayıldığında ise YDO'nun yüzde 124.17’ye çıkacağını kaydeden Aktaş ‘Yani öyle görünüyor ki 2023’ün yeniden değerleme oranı yüzde 125 dolayında oluşacak’ ifadelerine yer verdi.
Aktaş, ‘Yüzde 125 şimdiden hayırlı olsun. Cezalardan kaçış yok! Yapılabilecek olan kurallara uymak ve ceza yememek!’ dedi.
VERGİ, CEZA VE HARÇLAR YDO'YA GÖRE DEĞİŞECEK
Yeniden değerleme oranı yüzde 125 dolayında kesinleştiğinde bir dizi vergi, ceza ve harcın bu orana göre değişeceğini kaydeden Aktaş, vatandaşlar tarafından en çok Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV), Emlak Vergisi ve gelir vergisi dilimlerini merak edildiğini aktardı. Aktaş yazısının bir bölümünde şu ifadelere yer verdi:
‘Yeniden değerleme oranı açıklandıktan sonra vatandaş en çok motorlu taşıtlar ve emlak vergisi ile gelir vergisi dilimlerinin nasıl uygulanacağını merak ediyor.
Mevzuat Cumhurbaşkanına bu konularda değişiklik yapma yetkisi veriyor.
- Cumhurbaşkanı motorlu taşıtlar vergisi artışını, YDO’yu yüzde 80 oranında azaltarak uygulama yetkisine sahip. Yani YDO yüzde 125 olursa, bu oran yüzde 80 azaltılıp yüzde 25’e kadar indirilebilir.
Ancak hiç kimse MTV oranı artışının bu düzeye çekileceğini beklemesin. Bu yılın YDO’su yüzde 36 düzeyinde oluşmuş, Cumhurbaşkanı MTV yetkisini çok sınırlı kullanmış ve oranı yüzde 25’e çekmişti. Oysa yüzde 36'lık YDO'ya göre MTV artışı yüzde 7.2'ye kadar indirilebilirdi.
Bu yılın yüzde 36 YDO-yüzde 25 MTV ilişkisini yüzde 125’lik YDO’ya uyarlarsak, karşımıza yüzde 85 dolayında bir MTV artışı çıkar. Ancak, MTV’de seçim öncesi böyle bir artış yapılır mı, o da hiç kolay değil.
- Emlak vergisindeki artış genellikle YDO’nun yarısı düzeyinde uygulanıyor. Bu, bir teamüle dönüşmüş durumda. 2023’te de aynı uygulama sürerse emlak vergileri yüzde 60 dolayında artacak demektir.
- Gelir vergisinde uygulama biraz farklı. Cumhurbaşkanının, YDO ile artan vergi dilimlerini yarı oranında yükseltme ya da yine yarı oranında düşürme yetkisi bulunuyor.
Bu yıl için gelir vergisinde ilk dilim 32 bin lira. Bu tutar, YDO yüzde 125 olduğu takdirde 72 bin liraya çıkacak. Cumhurbaşkanının yetkisi bu aşamada devreye giriyor. Cumhurbaşkanı isterse bu 72 bin lirayı yüzde 50'ye kadar azaltıp 36 bin liraya da çekebilir, isterse yüzde 50'ye kadar artırıp 108 bin liraya da çıkarabilir.
CEZALARDAN KAÇIŞ YOK!
Mevzuat Cumhurbaşkanına vergileri farklı uygulama yetkisi veriyor ama başta trafik cezaları olmak üzere cezalar konusunda böyle bir yetki söz konusu değil. Cezalar YDO kadar artıyor ve bunu aynen uygulamak kaçınılmaz.
Yani cezalardan kaçış yok! Yapılabilecek olan kurallara uymak ve ceza yememek!
Yeniden değerleme oranı yüzde 125 düzeyinde oluştuğu takdirde bakın başlıca trafik ihlallerinde uygulanan cezalar hangi düzeye çıkıyor:
- Hatalı park etmek ya da hatalı duraklamak, emniyet kemeri takmamak 441 lira.
- Engellilerin araçları için ayrılmış yerlere park etmek 882 lira.
- Kırmızı ışık kuralına uymamak, seyir halinde cep telefonuyla konuşmak 960 lira.
- Trafiği aksatacak veya tehlikeye sokacak şekilde ardı ardına şerit değiştirmek ve tek yönlü yollara ters yönden girmek, özel otomobillerde 0.50 promilin, diğer otomobillerde 0.20 promilin üstünde alkollü araç kullanmak 4.100 lira.
- Hız sınırını yüzde 10’dan yüzde 30’a kadar aşmak 960 lira, yüzde 30’dan yüzde 50’ye kadar aşmak 1.998 lira, yüzde 50’den fazla aşmak 4.100 lira.’
