Uyku, yorgunlukta belirleyici faktörlerden biridir. Uyku ihtiyacı yaşa göre değişir: 3 aylıktan küçük bir bebeğin 19 saat uykuya ihtiyacı olabilirken, 65 yaşın üzerindeki bir yetişkinin sadece 5 saat uykuya ihtiyacı olabilir.
Uyku eksikliği, yorgunluk gibi hoş olmayan sonuçlara yol açabilirken, sürekli yorgunluğun eşlik ettiği aşırı uyku bir sağlık sorununa işaret edebilir. Döngü 10 saati aştığında bu aşırı uyku olarak tanımlanır. Bu aşırı uyku, depresyon gibi belirli problemlerle ilişkili olabileceği gibi çeşitli hastalıklara nedeniyle de ortaya çıkabilir. Dinlenmiş hissetmek için 10 saatten fazla uykuya ihtiyacınız varsa, bu uyku kalitenizin zayıf olduğunu ve düzeltilmesi gerektiğini gösterir. Sabit bir uyku düzenine rağmen veya aşırı uykuya rağmen devam eden yorgunluk, bir sağlık sorununa işaret edebilir.
KRONİK YORGUNLUĞUN 20 BELİRTİSİ
Kronik yorgunluk, çok sayıda belirtiye neden olur. Uluslararası olarak kronik yorgunlukta aşağıdaki belirtiler aranır:
- Fiziksel veya zihinsel bir efordan sonra tükenmişlik hissi.
- Asgari düzeyde olabilecek bir efordan (duş almak gibi basit bir eylem) sonra zihinsel veya fiziksel yorgunluk.
- Bir efordan sonra grip benzeri yüksek ateş, vücut ağrıları, fiziksel ağrı ve bitkinlik yaşamak. Bu belirtiler efordan hemen sonra veya birkaç saat ila birkaç gün sonra ortaya çıkabilir.
- 24 saat veya daha fazla sürebilen uzun bir iyileşme dönemi.
- Dikkat, konsantrasyon ve düşünce bozukluğu ve düşüncede yavaşlama.
- Oryantasyon bozukluğu.
- Disleksi.
- Kısa süreli hafıza kaybı.
- Baş dönmesi.
- Baş ağrısı, göz ağrısı, boyun ağrısı, kas ağrısı, genel ağrı, baş, boyun veya çenenin belirli bölgelerinde ağrı.
- Uyku ve sirkadiyen ritim bozuklukları. Uykusuzluk veya tam tersine uzun süreli uyku, garip rüyalar, dinlendirici olmayan uyku.
- Ayakta durmada zorluk, denge bozukluğu.
- Kas güçsüzlüğü, istemsiz kas titremeleri.
- Görme bozuklukları, ışığa, seslere, kokulara karşı aşırı duyarlılık.
- Tekrarlayan KBB enfeksiyonları.
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması.
- Mide bulantısı, şişkinlik.
- Özellikle geceleri sık idrara çıkma dürtüsü.
- Havasızlık hissi.
- Ayakta dururken çarpıntı.
KRONİK YORGUNLUĞA NEDEN OLAN 10 DURUM
Belirtilerin çoğu nörolojik olsa bile, kronik yorgunluk sendromu genelde nörolojik kökenli bir hastalığa işaret etmez. İşte geçmeyen yorgunluğun en yaygın 10 nedeni:
Anemi
Sürekli yorgunluk çekiyorsanız, bunun nedeni anemi olabilir. Özellikle yorgunluğunuza nefes darlığı eşlik ediyorsa ve örneğin daha önce yaptığınız bir egzersizi artık bitiremiyorsanız veya bitirmekte zorlanıyorsanız bu durumlar anemiye işaret edebilir. Anemi, kanın demir eksikliği nedeniyle vücuda artık yeterli oksijen dağıtamadığı durumdur. Yorgun olmanın yanı sıra anemi üşüme hissine, baş dönmesine, sinirli bir ruh haline ve baş ağrısına neden olabilir.
Uyku apnesi
Uyku apnesi, hava akışını engelleyen ve horlamaya neden olan hava yollarının kapanmasına neden olur. Vücut oksijen eksikliğinin etkilerinden büyük bir stres altına girer, ancak beyin durumu yönetir. Eksik bir solunum ile karşı karşıya kalan beyin, uykuyu çok kısa bir süre kesintiye uğratarak hemen alarma geçer. Nefes alabilirsiniz ancak yorgun hissedersiniz. Şiddetli uyku apnesi, gece boyunca yüzlerce kez tekrarlayabilir. Kısa bir süre uyandığınızı fark etmezsiniz, ancak ertesi gün yorgun hissedersiniz.
Sızdıran bağırsak sendromu
Bağırsaklar, hiçbir şeyin kaçmaması gereken sıkı hücrelerden yapılmış bir düzene sahiptir. Bağırsaklar, vücudun ihtiyaç duyduğu besinleri çektiği bir kaynaktır. Özellikle işlenmiş gıdalar tüketirseniz, bağırsak hücreleriniz mükemmel bir şekilde sıkılaşmak yerine daha gevşek hareket edebilir ve bu nedenle kan dolaşımında olmaması gereken çeşitli maddeler iltihaplanmayı tetikleyebilir. Bu şişkinlik, yorgunluk, sinirlilik, baş ağrısı veya kilo alımı ile sonuçlanır. Gıda intoleransından veya sızdıran bağırsak sendromundan şikeyetçiyseniz yorgunluk, döküntü ve şişkinlik yaşayabilirsiniz.
Gıda intoleranslarını belirlemek için güvenilir bir test yoktur. Şüphelendiğiniz yiyecekleri diyetinizden çıkararak ve yavaş yavaş yeniden ekleyerek, sizi en çok etkileyen besinleri belirleyebilirsiniz. Örneğin, buğdayı diyetinizden tamamen çıkardıktan sonra kendinizi önemli ölçüde daha iyi hissederseniz ve diyetinize tekrar ekledikten sonra uykulu hissederseniz, buğdaya karşı hoşgörüsüzlüğünüz var demektir.
Tiroid bozuklukları
Tiroid beziniz normal çalışmıyorsa ve yavaş çalışıyorsa (hipotiroidizm), yorgunluğa ek olarak kuru cilt ve şiddetli kabızlık gibi durumlar yaşayabilirsiniz. Hipotiroidizm, tiroid bezi yeterince hormon salgılamadığında ortaya çıkar.
Hemokromatoz
Hemokromatoz, demirin bağırsak tarafından aşırı emilimine ve vücutta birikmesine neden olan metabolik bir bozukluktur. Yorgunluk ve halsizliğe ek olarak karaciğer, pankreas, kalp, endokrin bezleri ve eklemleri etkileyebilir. Belirtiler genellikle 50 veya 60 yaşlarına kadar kendini göstermez ve kan testleri ile tespit edilir.
Diyabet
Tip 2 diyabet nedeniyle yüksek kan şekeri olan çoğu insan insülin direncine sahiptir. İnsülin, şekerin vücutta enerji olarak kullanılmak üzere emilmesini sağlayan anahtardır. Bu anahtarın işe yaramadığı durumlarda, zayıf şeker emilimi olan insanlar yorgun hissederler. Ayrıca, kanda serbest dolaşan yüksek şeker damarların iltihaplanmasına neden oluyorsa, yorgunluğa neden olabilecek kronik iltihaplanma yaratır. Yüksek kan şekeri kan dolaşımını olumsuz etkiler ve hücreler ihtiyaç duydukları oksijen ve besinleri alamaz. Bu da yorgunluğa yol açar.
Kalp yetmezliği
Kalp yetmezliği, kalp vücudun tüm enerji ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli kan pompalayamadığında ortaya çıkar. Ayrıca kalp kası, kanın akciğerlerden kalbe geri dönmesine izin vermek için düzgün bir şekilde kasılmayabilir. Bu durumun kasları üzerindeki etkisi, herhangi bir aktiviteyi yorucu hale getirebilir. Akciğer tıkanıklığı ve oksijen eksikliği uykuyu bozan boğulma nöbetlerine neden olabilir.
Depresyon
Kendinizi çok yorgun hissediyorsanız ve uyku problemleri yaşamanın yanı sıra yataktan kalkmakta zorlanıyorsanız, depresyonda olabilirsiniz. Depresyon, alkol kullanımı ve yorgunluk genellikle birlikte gider. Alkol alımı da büyük ölçüde yorgunluğa neden olur. İnsanlar bazen depresyonlarını alkolle tedavi etmeye çalışırlar ve kendilerini daha yorgun hisseder.
Hipersomni
Aşırı uyku, kaç saat uyursanız uyuyun, sizi yorgun hissettiren kronik bir nörolojik bozukluk olan hipersomni belirtisi olabilir. Hipersomni ayrıca gece uykusundan bağımsız gündüz uykululuğu ile ortaya çıkar. Genellikle otuzlu yaşlardan önce kendini gösterir. Olumsuz sosyal sonuçları olabilir ve yaşam kalitesini bozabilir.
Enfeksiyonlar
Uzmanlar, genellikle yorgunluğun arkasında ilk olarak kronik bir enfeksiyonun olup olmadığını kontrol eder. Ayrıca Epstein-Barr virüsünün neden olduğu öpücük hastalığı (mononükleoz) veya Lyme hastalığı, özellikle yoğun yorgunlukla kendini gösteren iki hastalıktır.
