Yoğun istişare, ortak katkı ve paylaşılan faydalar gibi yol gösterici ilkeleri takip eden Kuşak ve Yol işbirliği, güzergah üzerindeki ülkelerin, halkların refahını artırmak ve iç karartan zorlukların ortasında küresel kalkınmaya daha fazla güç vermek için birlikte çalıştığı küresel bir platform haline geldi.
BEİJİNG, 14 Eylül (Xinhua) -- Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping dokuz yıl önce Kazakistan'da İpek Yolu Ekonomik Kuşağı'nı ve ardından da Endonezya'da 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu'nu önerdi. Antik ticaret güzergahları boyunca farklı bölgeleri birbirine bağlayan bir ticaret, yatırım ve altyapı ağının kurulmasını amaçlayan Kuşak ve Yol İnisiyatifi (BRI) böyle biçimlendi. Dokuz yılı geride bırakan Kuşak ve Yol İnisiyatifi, bağlantılardan çok daha fazlasını başardı. Yoğun istişare, ortak katkı ve paylaşılan faydalar gibi yol gösterici ilkeleri takip eden Kuşak ve Yol işbirliği, güzergah üzerindeki ülkelerin, halkların refahını artırmak ve iç karartan zorlukların ortasında küresel kalkınmaya daha fazla güç vermek için birlikte çalıştığı küresel bir platform haline geldi.
DAHA BÜYÜK BAĞLANTILAR
Yıllarca süren Kuşak ve Yol işbirliği sonrasında, altı koridor ve altı bağlantı güzergahının yanı sıra çok sayıda ülke ve limanı kapsayan bir genel bağlantı çerçevesi oluşturuldu. Afrika'da Mombasa-Nairobi Standart Aralıklı Demiryolu, Asya'da Çin-Laos Demiryolu, İsrail'deki Yeni Hayfa Limanı ve Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru, Kuşak ve Yol İnisiyatifi'nin kilometre taşı niteliğindeki başarıları arasında bulunuyor. Altyapı projelerinin yanı sıra, Çin-Avrupa yük treni hizmetleri ile Asya-Avrupa arasında yeni bir lojistik kanal kuruldu. 82 güzergah ile trenler günümüzde 24 Avrupa ülkesinde 200 kente ulaşıyor ve tüm Avrupa'yı kapsayan bir taşımacılık ağı oluşturuyor. Bağlantılı olmak, ister politika koordinasyonu olsun, ister karayolu seyahatlerinde, ticarette, finansal akışlarda veya insanlar arası alışverişlerde daha az engel anlamına geliyor. Aynı zamanda belirsizliklere karşı daha fazla dayanıklılık gerektiriyor. Çin-Avrupa yük treni hizmeti, pandemi sırasında deniz ve hava taşımacılığının ağır darbe aldığı bir dönemde "yaşam geçidi" görevi üstlendi.
Bu tür bağlantılılıkla, Kuşak ve Yol işbirliği küresel ekonomik durgunluğa rağmen büyüme kaydetti. Çin Ticaret Bakanlığı'na göre, 2013'ten 2021 yılına kadar Çin ile Kuşak ve Yol İnisiyatifi güzergahları üzerindeki ülkeler arasındaki mal ticareti hacmi neredeyse 11 trilyon ABD dolarına ulaşırken, karşılıklı yatırım miktarı 230 milyar doları aştı. Orta Asya'da, Çin-Kırgızistan-Özbekistan karayolu ve Çin-Tacikistan Otoyolu ile karayolu ulaşımı önemli ölçüde iyileşti. Ayrıca Orta Asya ülkelerinin, yaklaşmakta olan Çin-Kırgızistan-Özbekistan demiryolu projesiyle daha büyük transit potansiyelini ortaya çıkarması bekleniyor. Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Kuşak ve Yol İnisiyatifi'nin, Orta Asya bölgesine deniz limanlarına doğrudan erişim gibi stratejik bir görevi yerine getirme ve bölgeye, doğudan batıya, kuzeyden güneye uzanan kıtalararası karayollarının bir ulaşım merkezine dönüşme fırsatını verdiğini söylemişti.
Burkina Faso'nun Nariou köyündeki tanıtım bölgesinde bir Çinli uzman çeltiğin makineli hasadında yerli halka yardımcı oluyor, 8 Ekim 2021. (Fotoğraf: Xinhua)
YOKSULLUĞUN AZALTILMASI
Merkezi Kenya'nın başkenti Nairobi'de bulunan düşünce kuruluşu Afrika Politika Enstitüsü araştırmacılarından Lewis M. Ndichu'ya göre, Kuşak ve Yol İnisiyatifi'nin Afrika kıtasına katkılarından biri yoksulluğun azaltılması ve tarımsal kalkınma oldu. Ndichu, Çin'in yoksulluğu azaltma projeleri hazırladığını, Afrika'ya tarım uzmanları gönderdiğini ve bölgesel kalkınma açısından çok önemli olan iki taraf arasında modern tarım teknolojileri alışverişini kolaylaştırdığını vurguladı. Burkina Faso, Kuşak ve Yol İnisiyatifi'nin getirdiği değişimlere tanık olan ülkeler arasında bulunuyor. Çinli uzmanlar bu ülkenin eskiden kendi halkının ihtiyaçlarını bile zar zor karşılayan çeltik üretiminin artırmasına yardımcı oldu.
Çin'in yardımıyla, Burkina Faso'nun Nariou köyündeki tanıtım bölgesinde çeltik üretimi önceki yıllara göre iki, hatta üçe katlanırken çeltik kalitesi de önemli ölçüde iyileşti. Bu, Kuşak ve Yol işbirliğinin dünyanın dört bir yanında insanların refahını nasıl artırdığının sadece küçük bir örneği. Çin Ticaret Bakanlığı'na göre, 2021 yılı sonu itibarıyla Çin, Kuşak ve Yol İnisiyatifi güzergahları boyunca 24 ülkede ekonomik ve ticari işbirliği için 43 milyar dolar yatırımla 79 bölge kurdu ve 346.000 yerel istihdam yarattı. Kuşak ve Yol İnisiyatifi çerçevesinde gelişmekte olan ülkelerin halklarının temel ihtiyaçlarına odaklanan daha fazla projeye öncelik veriliyor. Senegal'de Çin'in finansmanını sağlama taahhüdünde bulunduğu 251 kuyu ve 1.800 kilometrelik su boru hattından oluşan bir kırsal kuyu sondajı projesi, Senegal nüfusunun yedide birine temiz su sağladı. Bu arada Arjantin'de, ülkenin kuzeyindeki Jujuy eyaletinde fotovoltaik santral, yaklaşık 160.000 haneye elektrik sağlıyor. Dünya Bankası'nın bir raporuna göre, Kuşak ve Yol İnisiyatifi ulaşım projelerinin 2030 yılına kadar dünya genelinde 7,6 milyon insanı aşırı yoksulluktan ve 32 milyon insanı orta derecede yoksulluktan kurtarmaya yardımcı olacağı tahmin ediyor.
Senegal'in bir köyünde çocuklar, Çin'in açılmasına yardımcı olduğu kuyunun yanında oynuyor, 11 Eylül 2018. (Fotoğraf: Xinhua)
KALKINMA UÇURUMUNU KAPATMAK
Dünya bugün Kovid-19 pandemisi, yavaş küresel büyüme, değişen iklim ve tırmanan gerilimlerin ortasında büyük bir değişim yaşıyor. Küresel refah yolunda büyük adımlar atılmasına rağmen, en zengin ülkelerle en yoksul ülkeler arasındaki uçurum giderek genişlemeye devam ediyor. Aşırı yoksulluğu azaltmak yeterli değil. Eşitlik ve sosyal adaleti sağlamak için ülkelerin kalkınma fırsatlarından eşit şekilde yararlanması gerekiyor. Bu ruhla hareket eden Kuşak ve Yol İnisiyatifi, açık bir platform ve bir kazan-kazan mekanizması sunuyor. Çin Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu'na göre Çin, Temmuz 2022'nin sonuna kadar 149 ülke ve 32 uluslararası kuruluşla 200'den fazla Kuşak ve Yol İnisiyatifi işbirliği anlaşması imzaladı.
Nairobi Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi Dekanı James M. Njihia, "Kuşak ve Yol İnisiyatifi, kalkınmaya yeni bir bakış açısı getirdi. Kredi sağlamak yerine ticaret ve işletmeler yoluyla, sahadaki gerçek projelerle kalkınma getirildi. Bu gelecekte yerel, bölgesel ve uluslararası entegrasyonu artırarak daha büyük çarpan etkisi yaratacak" dedi. ABD'nin Chicago kentindeki Illinois Teknoloji Enstitüsü Stuart İşletme Fakültesi'nde ekonomi profesörü olan Khairy Tourk, bu görüşü tekrarlayarak, Çin'in önerdiği Kuşak ve Yol İnisiyatifi'nin gelişmekte olan ülkeleri uzun vadeli kalkınma hedeflerine ulaşmak için doğru yola yönlendirdiğini söyledi. Altyapı, 1945 sonrası çok taraflı kurumların ana odak noktası olmamıştı. Tourk, "Kuşak ve Yol İnisiyatifi, dünyanın dikkatini ekonomik kalkınmanın temel bir ayağı olan altyapının önemine çekti" dedi. Tourk, onlarca yıldır bu ülkelerin eski altyapılarını modernize edemediklerini belirterek, "Şimdi Çin onlara fon ve modern altyapı inşa etmek için inşaat uzmanlığı sağlıyor. Bu, sürdürülebilir kalkınmanın temelidir ve gelişmekte olan ülkelerin ekonomik geleceği için iyiye işaret ediyor" ifadelerini kullandı.
