VİYANA, 10 Mart (Xinhua) -- Wang açıklamayı, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) Yönetim Kurulu'nun, "AUKUS bağlamında nükleer maddelerin transferi ve NPT (Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması) kapsamında anlaşmanın bütün yönleriyle ilgili tedbirler" konulu toplantı sırasında yaptı.
IAEA Yönetim Kurulu, Çin'in önerisiyle, AUKUS konusunun resmi gündem maddesi olarak yer almasına Pazartesi günü oybirliğiyle karar verdi.
ABD, İngiltere ve Avustralya, Eylül 2021'de, AUKUS'un kurulduğunu açıklamıştı. Bu çerçevede ABD ve İngiltere'nin, Avustralya'ya nükleer enerjiyle çalışan denizaltıların satın alınmasında yardımcı olması hedefenmişti.
AUKUS'un nükleer silah maddelerinin yasadışı transferini içerip içermediğinin asıl sorun olduğunu kaydeden Wang, NPT'nin bütünlüğü, etkinliği ve otoritesi ile IAEA üyesi bütün ülkelerin çıkarlarıyla ilgili olan bu meselenin, açıklığa kavuşturulması gerektiğini belirtti.
Wang, "AUKUS'un nükleer silah maddelerinin yasadışı naklini içermesi durumunda, ilgili üç ülke, NPT'yi açık ve doğrudan ihlal eden, uluslararası nükleer silahsızlanma düzenini bozan ve küresel stratejik istikrar ve uluslararası güvenlik düzenini baltalayan işbirliğini tamamen ortadan kaldırmalı" dedi.
Temsilci, "Aksi takdirde, IAEA'ya üye ülkeler NPT'nin yetki ve etkinliğinin yanı sıra IAEA koruma sisteminin bütünlüğünü korumak amacıyla sorunu çözmek için hükümetler arası tartışma sürecini sürdürmeye yönelik hak ve sorumluluğa sahiptir" diye konuştu.
Wang'a göre, Çin, AUKUS ile ilgili derinlemesine görüşmeleri sürdürmek ve ajansın yönetim kurulu ve genel konferansına tavsiyelerde bulunmak üzere tüm IAEA'ya üye ülkelerin katılımına açık özel bir komite kurulmasını önerdi.
Wang, karar üzerinde uzlaşma sağlanmadan önce ABD, İngiltere ve Avustralya'nın nükleer enerjiyle çalışan denizaltılar konusunda işbirliği yapmaması ve IAEA sekreterliğinin bu üç ülkeyle güvenlik meselelerini görüşmemesi gerektiğini vurguladı.
Temsilci, bütün IAEA üye ülkelerine, AUKUS'un temel meselelerine odaklanmaya ve NPT ile uluslararası silahsızlanma rejimini korumaya yönelik çözümler aramaları yönünde çağrıda bulundu.
