* Doğu'nun Pompeii'si olarak anılan Loulan kenti, antik İpek Yolu'nun güney ve kuzey güzergahlarının kesişme noktasında yer alıyor. Kent, bir zamanlar Doğu ile Batı arasında ekonomik ve kültürel alışverişlerin yapıldığı canlı bir merkezdi.
* Xinjiang'in tarihine yönelik türüne az rastlanır bir bakış açısı sunan gizemli Loulan, antik Çin'in batı ve orta bölgeleri arasındaki yakın ilişkilerin yanı sıra Çin medeniyetinin ortak kültürel kimliğine yönelik ipuçları veriyor.
* İlgili çalışmaların daha fazla dikkat çekmesi ve derinleşmesiyle antik Loulan'ın kültürel ve tarihi değeri daha fazla ortaya çıkarılıp daha iyi anlaşılacak.
URUMQİ, 14 Nisan (Xinhua) -- Dünyadaki en büyük tarihi gizemler arasında tüm dünyadaki arkeolog ve tarihçilerin gözlerini Çin'in kuzeybatısındaki hiçliğin ortasına çevirmelerine yol açan bir yer varsa orası efsanevi Loulan kentidir. Günümüzde üç aşağı beş yukarı Çin'in Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin bulunduğu coğrafyada kurulan ve antik Çin'in batı bölgelerindeki birçok vaha devletinden biri olan Loulan, tarihteki önemini kaybetmeden ve kentleri sonsuz kuma gömülüp bulunamayacak hale gelmeden önce Han Hanedanlığı (M.Ö. 202-M.S. 220) dönemi civarında yüzlerce yıllık ihtişama tanıklık etti.
Kroraina diye de bilinen Loulan, İsveçli kaşif Sven Hedin, Taklamakan Çölü'nde kazara bu kentin yerini keşfedip tüm dünyada Loulan çalışmaları çılgınlığını başlatıncaya kadar, 20. yüzyılın başlarına dek karanlığa gömülü kaldı. Xinjiang'ın tarihine yönelik türüne az rastlanır bir bakış açısı sunan gizemli Loulan, günümüzde binlerce yıllık harabelerden elde edilen daha fazla bulgu sayesinde, antik Çin'in batı ve orta bölgeleri arasındaki yakın ilişkilerin yanı sıra Çin medeniyetinin ortak kültürel kimliğine yönelik de ipuçları veriyor.
ENGİN ÇÖLDE ANTİK HARABELER
Loulan Harabeleri, şu an artık tamamen kurumuş olan Lop Nur gölünün yakınlarında Taklamakan Çölü'nün doğu ucuna dağılmış bir dizi arkeolojik sahadan oluşuyor. Bu harabelerin arasında en değerli olanı kuşkusuz antik Loulan kenti. Doğu'nun Pompeii'si olarak anılan ve muhtemelen Loulan Krallığı'nın başkenti olan Loulan kenti, antik İpek Yolu'nun güney ve kuzey güzergahlarının kesişme noktasında yer alıyor.
Eskiden serpilip büyüyen bir kent olan Loulan artık Xinjiang'ın Ruoqiang ilçesinin kuzeydoğusunda sayısız kumul arasına gizlenmiş bir harabeler yığınından ibaret. Yukarıdan bakıldığında büyük yerleşim yeri temel olarak yaklaşık 108.000 metrekarelik alanı kaplayan bir kare şeklinde. Kuzeydoğuda kentin en uzun yapısı olan yaklaşık 10,4 metre yükseklikteki harap durumdaki Budist stupası bulunuyor. Ondan çok da uzak olmayan bir mesafede "üç odalı ev" yer alıyor. Hükümet dairesi olduğu düşünülen bu yapının kalıntılarında, ahşap yazmalar ve kağıt belgeler içeren bir gizli hazine bulundu.
Arşiv fotoğrafında, Çin'in kuzeybatısındaki Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin Ruoqiang ilçesi ıssızlığındaki Loulan Harabeleri'nde "üç odalı ev" kalıntılarını güçlendiren kültürel korumacılar görülüyor, 12 Eylül 2020. (Fotoğraf: CREC Kuzeybatı Araştırma Enstitüsü Limited Şirketi/Dağıtım Xinhua aracılığıyla)
ÇİN MEDENİYETİNİN AYRILMAZ PARÇASI
120 yılı aşkın bir süre önce keşfedilen Loulan o zamandan bu yana, ilgili kazı ve araştırmaların Xinjiang'ın tarihine daha fazla ışık tutmasıyla Çin'in hem içindeki hem de dışındaki kaşif, arkeolog ve tarihçileri büyüledi. Loulan, İpek Yolu üzerindeki önemli konumu sayesinde, Doğu ile Batı arasında ekonomik ve kültürel alışverişlerin yapıldığı canlı bir merkez haline gelmişti. Burada yapılan kazılarda en yakın deniz kıyısından binlerce kilometre uzakta deniz kabukları ve mercanlardan yapılan egzotik süsler bulundu. Burada keşfedilen zarif sırmalı ipek kumaşlar, antik Çin'in orta ve batı bölgeleri arasındaki yakın kültürel ve duygusal bağı ortaya koyuyor. Bu kumaşların çoğu, geleneksel Çince karakterlerle iyi niyet dilekleri ya da ejderha ve kaplan gibi uğur getirdiğine inanılan karakter desenleriyle işlenmiş.
Fotoğraf kolajının üst kısmında 14 Kasım 2019'da fotoğraflanan, Çin'in kuzeybatısındaki Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin Ruoqiang ilçesi ıssızlığındaki Loulan Harabeleri'nde bir güçlendirme projesi öncesindeki stupa kalıntıları, alt kısmındaysa 20 Ekim 2020'de fotoğraflanan, güçlendirme projesi sonrasındaki stupa görülüyor. (Fotoğraf: CREC Kuzeybatı Araştırma Enstitüsü Limited Şirketi/Dağıtım Xinhua aracılığıyla)
ESKİ EFSANELER YENİDEN YARATILIYOR
Bu muazzam kültürel sembolü koruma amacıyla hem ulusal hem de yerel seviyelerdeki yetkili ve topluluklar birçok çalışma yürütüyor. Erişilmesi güç bir yerde bulunan Loulan'ın tanıtımını daha iyi yapabilmek için Ruoqiang ilçesinde dünyadaki tek Loulan temalı müze olan Loulan Müzesi inşa edildi ve 2011'de resmen açıldı.
Antik Loulan tarzı yapının girişinde ziyaretçileri, 1980'de bulunan 3.800 yıllık bir mumya olan Loulan Güzeli'nin rölyefi karşılıyor. Loulan Müzesi'nin küratörü Feng Jing, günümüzde müzenin koleksiyonunda mumyalar, ahşap eşyalar, bronz nesneler, çömlekler, nakış ve belgeler gibi 5.717 adet kültürel kalıntı bulunduğunu ve bu eserlerin altısının, birinci sınıf kültürel kalıntı olarak sınıflandırıldığını söyledi.
Çin Renmin Üniversitesi'nde profesör olan ve uzun süredir Loulan konusunda araştırmalar yürüten Meng Xianshi, "Loulan Harabeleri, Doğu'daki büyük ülkeyi anlamak için dünyaya önemli bir pencere açıyor" ifadelerini kullandı. Meng, ilgili çalışmaların daha fazla dikkat çekmesi ve derinleşmesiyle antik Loulan'ın kültürel ve tarihi değerinin daha fazla ortaya çıkarılıp daha iyi anlaşılacağını sözlerine ekledi.
