Hezhang ilçesinin Kele Yi-Miao kasabasındaki kazılar sonucu bulunan mezarların geçmişlerinin 2.300 yıl öncesine kadar uzandığına inanılıyor. Mezarlardaki kafatasları kubbe biçimindeki kapların içinde yer alıyor.
Guizhou Eyaleti Kültürel Eski Eserler ve Arkeoloji Araştırma Enstitüsü'nden araştırmacı Wu Xiaohua, Çarşamba günü yaptığı açıklamada mezarların, 1970'lerden bu yana yapılan kazılarda ortaya çıkarıldığını belirtti. Wu, mezarlarda bulunan ve içlerinde kafataslarının yer aldığı kapların arasında, bronz varil ve kapların yanı sıra demirden yapılma kapların da bulunduğunu söyledi.
Mezarlarda bronz veya demir kap ya da çanakların içine konmuş insan ayak kemiklerine de rastlandı. Wu'ya göre, kafataslarını barındıran bu mezarlar, Savaşan Devletler Dönemi'nin (M.Ö. 475-M.Ö. 221) orta ve geç dönemlerinden Batı Han Hanedanlığı'nın (M.Ö. 202-M.S. 25) sonlarına kadar uzanan bir zaman diliminde kullanıldı. Wu, mezarların Yelang kültürüne ait olduğuna inanıldığını belirtti.
Yelang, Çin'in güneybatısında, günümüzde Sichuan, Yunnan ve Guizhou eyaletleri ile Guangxi Zhuang Özerk Bölgesi'nin bulunduğu topraklarda hüküm sürmüş tarihi bir etnik azınlık krallığıydı.
Kuruluşu, Savaşan Devletler Dönemi'ne kadar eskiye dayanan bu krallık Batı Han Hanedanlığı döneminin ilk zamanlarında büyüdü ancak Batı Han Hanedanlığı döneminin ortalarında, ardında çok az kayıt bırakarak gizemli bir şekilde yok oluverdi.
Bazı uzmanlar, özel gömme yöntemlerinin insanların doğa, ruh veya kaplara tapınmalarıyla ilişkili olabileceğini söylerken, bazıları ise bunun mezar sahiplerinin etnik kimliğini gösterdiğini belirtiyor. Kap içinde gömme yönteminin, bu insanların kafanın korunmasına özel önem veren dini inanışlarıyla da ilintili olabileceği kaydediliyor. Wu, mezar keşiflerinin, Yelang kültürüne ilişkin çalışmalar açısından önemli olduğunu söyledi.
