Cumhuriyet tarihinin en hızlı artan enflasyonunun sonuçlarından biri, normalde yatırım aracı olmayan şeyleri yatırım enstrümanı haline getirmesi oldu.
Enflasyon patlayınca yurttaşın TL’den kaçmaya başladığına değinen Ekonomist Barış Soydan ‘Çok fazla alternatif yoktu. Merkez Bankası’nın izlediği düşük faiz politikası nedeniyle bankaların mevduat faizi enflasyonun çok altındaydı. Dolar, ilk patlamanın ardından 2022 başında kur korumalı mevduat ve Merkez Bankası rezervlerinden yapılan yüklü satışlarla kontrol altına alınmıştı. Altın da dünyadaki gelişmeler nedeniyle yerinde sayıyordu. Bu koşullarda tasarruf sahipleri ‘mal’a hücum etmeyi tercih etti’ dedi.
Soydan bunların başında konut ve otomobil geldiğine değinerek Halktv köşesinde ‘Otomobil işte böyle yatırım aracı haline geldi’ diyerek bir yazı yayımladı.
Soydan'ın yazısında öne çıkanlar şu şekilde...
‘Otomobile ‘yatırım yapanlar’ 2022’de haklı çıktı. İstinye Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Naim Çetintürk’ün verdiği bilgiye göre geçen yıl sıfır otomobillere modeline bağlı olarak yüzde 50 ila yüzde 90 arasında zam geldi.
İkinci elde fiyat artışı bunun da üzerinde. Adalet Otomotiv’in kurucusu Mahmut Şahin fiyatların geçen yıl her ay, sıfır otomobile gelen zammın birkaç puan üzerinde arttığını söylüyor.
Otomobil fiyatlarındaki hızlı artışta, enflasyondan kaçan tasarruf sahiplerinin yarattığı talebin yanı sıra küresel ölçekteki çip krizi nedeniyle otomobil arzında yaşanan sıkıntı da etkili oldu. Birinci elde yeterince otomobil olmayınca alıcılar ikinci ele yöneldi. Bu da ikinci elde fiyatların enflasyonun üzerinde artmasına yol açtı.
Bu yıl ne olur? Dr. Naim Çetintürk ve Mahmut Şahin, fiyat artışlarının süreceği düşüncesinde. Beklenti, geçen yıl olduğu gibi bu yıl da ikinci elde fiyatların enflasyonun birkaç puan üzerinde artmaya devam edeceği yönünde. Bununla birlikte bu yıl fiyatların artış hızını belirleyecek bazı değişkenler var.
Bunlardan biri Avrupa’da beklenen resesyon, yani ekonomik durgunluk. Diğeri seçim. Seçimi altılı masanın adayının kazanması durumunda ÖTV indirilir mi? Vergi gelirleri içinde büyük paya sahip olduğu için bu kolay değil. Ama olursa fiyatlar elbette ciddi oranda düşer.
Fiyat artışını yavaşlatacak bir başka gelişme, seçim sonrasında Merkez Bankası’na atanacak yeni yönetimin politika faizini artırması olur. Yüksek oranlı bir faiz artırımı genel ekonomiyle birlikte otomobil piyasasını da yavaşlatır. Ben seçimi muhalefetin kazanması durumunda vergi ve faiz konusundaki adımların bir gecede değil kademeli olarak atılacağını tahmin ediyorum. Yıl sonuna kadar otomobil fiyatlarının enflasyonun birkaç puan üzerinde artması kaçınılmaz görünüyor.’