BEİJİNG, 17 Mayıs (Xinhua) -- Semerkant, Özbekistan, Eylül 2022. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Orta Asya ülkesine yaptığı resmi ziyaret sırasında Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev ile karşılıklı hediyeler verirken, Mirziyoyev'in takdim ettiği hediye anında dikkatini çekti. Hediye, Xi'nin 2013 yılında Çin Cumhurbaşkanı olarak Özbekistan'a yaptığı ilk gezide ziyaret ettiği Registan Meydanı'nın minyatür bir modeliydi. Ziyaretinde eski uygarlıkların büyüleyici ihtişamının kendisine hissettirdiği o güçlü duyguyu, sanki dünmüş gibi yeniden anımsadı.
Semerkant'taki Uluğ Bey Rasathanesi ve Registan Meydanı'nı Eylül 2013'te ziyaret eden Xi, bu yerlerdeki göz kamaştırıcı çok renkli duvarlara, boyalı çömleklere, ipek halılara, kümbetlere, minarelere ve heykellere hayran kalmıştı.
Xi, on yıl önceki ziyaretine ilişkin, "Zamanda yolculuk yaparak eski İpek Yolu'nda yürüyormuşuz gibi hissettim" demişti. Üç yıl sonra Özbekistan'ı tekrar ziyaret eden Xi, bu kez kendini tamamen Buhara antik kentinin manzarasına kaptırmıştı. Xi, Özbekistan'ın başkenti Taşkent'te bulunan parlamentoda yaptığı konuşmada, Ark Kalesi, Kalan Minaresi ve Samani Türbesi gibi Buhara'nın tarihi simgesi olmuş yerlerden söz etti. Xi, bu yerlerde bulunmanın, İpek Yolu'nun muhteşem tarihine ve kültürüne çok yakın hissetmesine neden olduğunu ifade etmişti. "Taşkent, Buhara ve Semerkant antik kentleri, İpek Yolu boyunca saçılmış parlayan inciler gibi" benzetmesi yapan Xi, "Bu kentler, Doğu ile Batı arasındaki dostane etkileşim ve karşılıklı öğrenme konusunda geçmiş anıları bir araya getirerek, dünya medeniyetleri tarihinde muhteşem izler bırakıyor" demişti.
Xi'nin tarihi mekanlara olan hayranlığı, iki ülkeyi harekete geçirdi. Xi'nin 2013 yılında Özbekistan'a yaptığı ziyaret sırasında, Hive antik kentindeki tarihi mekanları korumak ve restore etmek amacıyla ortak bir proje başlatıldı.
Xi, 2019'da Asya Medeniyetler Diyaloğu Konferansı'nın açılışında yaptığı konuşmada, Çin'in Asya kültür mirasını korumak ve medeniyetleri daha iyi muhafaza ederek kalıcı olmalarını sağlamak üzere diğer ülkelerle birlikte çalışmaya hazır olduğunu söyledi. Xi'nin çağrısı olumlu karşılık buldu. Ocak 2021'de yayımlanan "Çin'in Yeni Çağda Uluslararası Kalkınma İşbirliği" başlıklı raporda Çin'in, Kuşak ve Yol İnisiyatifi'ne üye 17 ülkeyle birlikte ortak kültürel kalıntıları koruma amaçlı 33 projeye dahil olduğu belirtildi. Çin ile Özbekistan arasında arkeoloji alanındaki işbirliği hala devam ediyor. Her iki ülkeden arkeologlar, Özbekistan'daki Fergana Vadisi'nde bulunan antik Mingtepe yerleşiminin gizemini ortaya çıkarmak için çalışıyor.
