BEİJİNG, 28 Temmuz (Xinhua) -- Çin Perşembe günü, ABD, İngiltere ve Avustralya'yı bölgesel ve küresel anlamda barış ve güvenliğe zarar vermemek için, bölge ülkelerinin iradesine saygı gösterip nükleer denizaltı konusunda işbirliği yapma kararını iptal etmeye çağırdı. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, açıklamayı, günlük basın toplantısında ABD-İngiltere-Avustralya arasındaki nükleer denizaltı işbirliğine ilişkin soru üzerine yaptı. Sözcü, söz konusu üç ülkenin, nükleer denizaltı işbirliğini savunmak amacıyla Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'nın (NPT) 10. Gözden Geçirme Konferansı'na ilgili çalışma belgesini sunduğunu belirtti. Üç ülke arasındaki nükleer denizaltılara ilişkin işbirliğinin, uluslararası toplumda ciddi kaygılara yol açtığını kaydeden Zhao, Çin tarafının bu işbirliğine karşı olduğunu birçok defa dile getirdiğini ve Aralık 2021'deki NPT'nin 10. Gözden Geçirme Konferansı'na bir çalışma belgesi sunduğunu hatırlattı.
Zhao, Endonezya'nın da, nükleer enerjiyle çalışan denizaltılara ilişkin işbirliğinden kaynaklanan nükleer silahlanma riskleriyle ilgili birçok kaygıyı ortaya koyarak, 10. Gözden Geçirme Konferansı'na bir çalışma belgesi sunduğunun, Çin tarafının bunu not ettiğini belirtti. Ne yazık ki üç ülkenin de ilgili tarafların endişelerini henüz kabul edip ilgilenmediğini belirten Sözcü, üç ülke konuyu nasıl savunursa savunsun, üçlü işbirliğinin ciddi nükleer silahlanma risklerine sahip olduğu ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (UAEA) amacını ihlal ettiği yönündeki temel gerçeği değiştiremeyeceğini bildirdi. Bu arada uluslararası toplumda nükleer denizaltı güç reaktörlerine ilişkin güvenlik düzenlemesinde büyük farklılıklar olduğunu kaydeden Zhao, ilgili güvenlik düzenlemesinin emsal teşkil edeceğini ve UAEA'nın tüm üye devletlerinin, ilgili ülkeler tarafından tartışılması ve kararlaştırılması gereken çıkarlarını kapsayacağını vurguladı. UAEA Yönetim Kurulu Çin'in çabaları sayesinde, ABD, İngiltere ve Avustralya arasındaki nükleer denizaltı işbirliğini üç kez üst üste resmi gündeme aldı. Sözcü, Çin'in nükleer denizaltı işbirliğiyle ilgili siyasi, hukuki ve teknik konuları görüşmek üzere UAEA çerçevesinde hükümetler arası bir süreç başlatmayı savunduğunu belirtti. Zhao, üç ülke ile UAEA sekretaryasının, nükleer denizaltı işbirliğiyle ilgili güvenlik düzenlemesini, bütün taraflar arasında uzlaşma sağlanana kadar, izinsiz şekilde müzakere etmemesi gerektiğini sözlerine ekledi.